De varkensstapel in de Peelregio is in 2017 toegenomen met circa 30.000 dieren tot 4,9 miljoen varkens, blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Let wel: het gaat hier om het aantal dierplaatsen. In werkelijkheid verbleven er in 2017 dus een veelvoud aan varkens. De grootste stijgers zijn de gemeente Bernheze (+25.000), Helmond (+18.000), Boekel (+14.000) en Asten (+9.400), terwijl in Horst aan de Maas het aantal varkens het sterkst daalde (-18.000). De pluimveestapel kwam uit op 30,67 miljoen stuks (een toename met +115.000). De totale veestapel in de Peelregio kwam in 2017 uit op 36.626.753 dieren.Zoals te verwachten daalde de melkveestapel in bijna alle Peelgemeenten onder invloed van de fosfaat- en stikstofproblematiek. Opmerkelijk is dat het aantal vleesrunderen juist toenam. Om de derogatieregeling met Brussel te redden, werden (melk)koeien massaal naar het slachthuis gestuurd of geëxporteerd naar het buitenland.
Varkensstapel blijft toenemen
De varkenshouderij in de gemeente Venray stond in 2017 nog altijd op de eerste plaats met bijna 645.000 dieren, gevolgd door Sint Anthonis, Gemert-Bakel, Deurne en Bernheze.
De cijfers van Veghel (*) zijn in in alle grafieken in dit bericht zonder correctie overgenomen van een jaar eerder, vanwege de fusie met Schijndel en Sint Oedenrode tot Meierijstad (er zijn geen afzonderlijke data meer beschikbaar). De weergave van Veghel kan dus afwijken van de feitelijke situatie.
Binnen de gemeenten in de Peelregio zijn opvallende verschillen te zien in de ontwikkelingen van de varkensstapel. In Horst aan de Maas was de afname het grootste met -16.300 varkens. Omgekeerd waren er ook forse stijging, waaronder Bernheze (+25.735), Helmond (+17.926), Boekel (+13.945) en Asten (+9.360).
Wanneer wordt ingezoomd op de trends over een langere periode, dan valt op dat de varkensstapel in de Peelregio vorig jaar opnieuw is gestegen met 1% tot in totaal ruim 4,9 miljoen dieren. Sinds 2003 nam de varkensstapel in de Peelregio toe met 33%. Opvallend is dat het aantal varkens als geheel in Nederland in 2017 licht is gedaald. Dit duidt op verdere veeverdichting in de concentratiegebieden, met name in de Brabantse en Limburgse Peel.
In geen enkele provincie in Nederland neemt het aantal varkens toe, behalve in Brabant. Eerder becijferde Mens, Dier & Peel dat tussen 2003 en 2015 het aantal varkens in compartiment Zuid met 1,4 miljoen is gestegen. Binnen dit compartiment vond de grootste toename plaats in de Brabantse Peel. Aan die trend lijkt nog steeds geen einde te zijn gekomen.
Het aandeel van de Peelregio in de totale varkensstapel in Nederland is in 2017 opgelopen tot bijna 40%. Binnen de provincies Brabant en Limburg is bijna tweederde (62%) van de varkens gehuisvest in de Peelregio. Door chronisch gebrek aan grond is er géén plaats voor de mest die deze miljoenen varkens produceren. Het is dan ook niet vreemd dat juist in deze regio volgens LTO en Cumela circa 30% tot 40% verdwijnt in een illegaal circuit of wordt gedumpt in strijd met de Meststoffenwet.
Minder melkvee, meer vleesvee
Het totaal aantal runderen in de Peelregio kwam in 2017 volgens het CBS uit op iets meer dan 319.000 dieren. Dit is een daling van circa 2.900 dieren ten opzichte van 2016.
Ondanks de inkrimping van de melkveestapel steeg het aantal runderen in een aantal Peelgemeenten, waaronder Uden, Boekel en Someren. Deze stijging is toe te schrijven aan een toename van het aantal vleesrunderen.
Het aantal vlees- en weidevee steeg in de Peelregio in 2017 met 7.200 dieren. Datzelfde jaar daalde het aantal melkkoeien en opfokvee met circa 10.000 stuks. In Uden kwamen er bijvoorbeeld 2.814 stuks vleesvee bij tegenover een daling van circa 300 melkkoeien.
De grootste daling van het aantal melkkoeien en fokvee voor de melkveehouderij trad op in Gemert-Bakel (-1.561), Sint Anthonis (-1.322) en Asten (-1.211). In alle gemeenten daalde de melkveestapel, met uitzondering van Helmond (+26) en Weert (+85). In totaal daalde het aantal melkkoeien en opfokvee in de Peelregio met -10.117.
Het is aannemelijk dat deze daling komend jaar doorzet in verband met de opkoopregeling van het kabinet Rutte II met het oog op het redden van de derogatieregeling in Brussel. De daling laat tevens zien dat een groot aantal melkveehouders de kans aangegrepen hebben om te stoppen in ruil voor geld. Of daarmee de derogatie gered kan worden, is nog maar de vraag. De recente publicaties over grootschalige mestfraude in de Peelregio zijn zeker niet aan Brussel voorbij gegaan.
Pluimveesector grootste qua dieraantallen
De pluimveehouderij is qua aantallen dieren veruit de grootste met afgerond 30,7 miljoen dieren in 2017. Het grootste deel bestaat daarvan uit kippen voor de slacht of voor de leg.
De gemeente Venray voert de lijst aan met 4,3 miljoen stuks pluimvee, gevolgd door Nederweert, Leudal en Someren. De pluimveesector staat al jaren in de kijker vanwege de uitstoot van grote hoeveelheden fijnstof en endotoxinen.
De grootste afname van de pluimveestapel was in 2017 te zien in Gemert-Bakel (-486.000). Daar staan stijgers tegenover zoals Bernheze (+547.000) en Sint Anthonis en Nederweert (beide circa +268.500). Netto steeg de pluimveestapel licht in de Peelregio met 115.500 dieren.
Geitensector blijft ‘boomen’
Een sector die volop in de belangstelling blijft staan sinds de grootschalige uitbraak van de Q-koorts is de geitenhouderij. Provinciale Staten van Noord-Brabant hebben in juli 2017 een algehele bouwstop afgekondigd. Dat is bepaald geen overbodige luxe als de ontwikkeling van het aantal dieren binnen de geitenhouderij onder de loep wordt genomen.
Ondanks de Q-koorts blijkt uit cijfers van het CBS dat de geitensector blijft groeien inde Peelregio. De grote Q-koortsuitbraak (2007-2010) is nauwelijks te zien in de statistieken.
Het aantal geiten steeg het meeste in de gemeente Venray (+3.131), gevolgd door Weert (+2.140) en Sint Anthonis (+1.367). In Boxmeer was de afname het grootste (-3.038).
Wanneer naar de trends over lange termijn wordt gekeken, dan is duidelijk zichtbaar dat de expansie van de geitenhouderij in de Peelregio fors boven het landelijk en Brabants gemiddelde ligt. Alleen in Limburg groeit de geitenhouderij nog harder. Het lijkt alsof de bestuurders in Maastricht geen lessen hebben getrokken uit de Q-koorts.
Nertsen lijken over de top
Gemert-Bakel is nog altijd met stip de gemeente met het grootste aantal nertsen. Afgelopen zomer verbleven er ruim 1,1 miljoen nertsen (teven en pups) in deze gemeente. Op de tweede en derde plaats volgen Sint Anthonis respectievelijk Horst aan de Maas.
De jaarlijkse stijging van het aantal nertsen in de Peelregio, maar ook landelijk en provinciaal, lijkt omgezet te zijn in een structurele daling. Met de recente uitspraak van het Europees Hof dat het houden van nertsen in 2024 definitief ten einde komt, valt er de komende jaren naar verwachting geen verdere uitbreiding van de nertsenhouderij te verwachten. De overlast voor omwonenden zal echter minimaal tot 2024 doorgaan en mogelijk lokaal nog verergeren.
- Binnenkort volgt een update van de data van alle diersoorten per gemeenten. Tot die tijd zijn de gegevens over de veestapel tot en met 2015 nog beschikbaar op deze site.
- De Peelregio is de meest veedichte regio van heel Europa.
Lessen trekken uit Q- koorts? Vergeet het! Net zo als ook bij overige zoönosen.! Overheid is er voor vee, niet voor volk!
Pingback: De Peelregio: één grote dierfabriek – VATD-blog