De Stippelberg: hoogste ammoniakconcentratie van Nederland

GEMERT-BAKEL – Nergens in Nederland is de gemeten concentratie ammoniak in de lucht zo hoog als in de gebieden rondom De Stippelberg, een natuurgebied in de gemeente Gemert-Bakel gelegen tussen Helmond en Sint Anthonis. Dat blijkt uit metingen van het Meetnet Ammoniak Natuurgebieden (MAN) uitgevoerd door het RIVM. De overmaat aan stikstof, met name ammoniak, is slecht voor het leefmilieu van dieren, planten én mensen. De allerhoogste ammoniakwaarden (22,4 µg/m3) werden afgelopen zomer gemeten in Landhorst.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) publiceerde 29 maart 2018 nieuwe cijfers, waaruit blijkt dat de uitstoot van broeikasgassen en verzurende emissies door de land- en tuinbouw sinds 1990 zijn afgenomen, maar in recentere jaren weer een stijging laten zien.

De emissie van methaan laat vanaf 2005 weer een stijgende trend zien. Dat geldt eveneens voor de emissie van stikstofdioxide vanaf 2012 en voor kooldioxide vanaf 2013.


Volgens modelberekeningen van het PBL daalde de uitstoot van ammoniak door de agrosector van 331 miljoen kg in 1990 naar 110 miljoen kg in 2016. Een daling (in theorie) van 66%.

De emissie van ammoniak is volgens modelberekeningen van het PBL gedaald door lagere stikstofuitscheiding van dieren en door gebruik van mestinjecteurs, emissiearme huisvesting, meer export van mest en verbranding van pluimveemest. Na afschaffing van de melkquotering nam de ammoniakemissie in 2014 en 2015 toe met ongeveer 5 procent, waarna stabilisatie volgde. De emissie van fijnstof (PM10) daarentegen nam vanaf 2003 juist structureel toe.

De berekeningen tonen volgens het PBL aan dat de land- en tuinbouw (in casu veehouderij) in 2016 nog altijd de grootste bijdrage levert aan de totale emissies van ammoniak (NH3, 86%), methaan (CH4, 74%) en stikstofdioxide (N2O, 77%) in Nederland. Ook de bijdrage (24%) van de agrosector aan de totale fijnstofemissie in Nederland is substantieel, aldus het PBL.

Modelberekening versus praktijk
De daling van de ammoniakemissie is goed nieuws, maar hierbij dient aangetekend te worden dat het PBL werkt met modelberekeningen die een algehele trend voor heel Nederland weergeven er van uitgaande dat de ingezette technieken 100% effectief zijn en daadwerkelijk worden ingezet. Uit onderzoek van Wageningen Universiteit blijkt dat luchtwassers veel minder effectief zijn dan aangenomen. Er waren eerder al allerlei signalen dat de praktijk weerbarstiger is.

Daar komt bij dat door verdergaande concentratie van de veestapel in veedichte gebieden, zoals Oost-Brabant en Noord-Limburg, de situatie er ter plaatse heel anders uit kan zien. Dat blijkt onder meer uit metingen van het Meetnet Ammoniak Natuurgebieden (MAN) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM).

Meetnet Ammoniak Natuurgebieden
Een groot verschil met de PBL-methode is dat het Meetnet Ammoniak Natuurgebieden (MAN) de ammoniakconcentraties in de lucht meet (dus niet gemodelleerd berekend). Het MAN-meetnetwerk is in 2005 van start gegaan rondom 22 Natura 2000-gebieden en is in 2014 uitgegroeid tot 60 gebieden waar continu wordt gemeten. In 2015 / 2016 zijn daar een aantal gebieden aan toegevoegd die geen Natura 2000-status hebben, waaronder De Stippelberg (tussen Helmond en Sint Anthonis) en De Maashorst (tussen Uden en Boxmeer). Uit de metingen blijkt dat de ammoniakconcentraties in deze twee gebieden vér boven het landelijk gemiddelde liggen.

Deze grafiek toont de concentraties aan ammoniak (µg/m3) per kwartaal in het MAN-gebied de Stippelberg. Gemiddeld lag de gemeten ammoniakconcentratie in de lucht in 2016 op 12,4 µg/m3 met grote uitschieters in voorjaar, zomer en najaar, met name rondom Landhorst (22,4) en Handel (18,1). Ter vergelijking: het landelijke MAN-gemiddelde lag op 5,3. De nummers corresponderen met onderstaand kaartje. Bron: MAN

Hoogste ammoniakwaarden van Nederland
De ammoniakconcentraties die in Oost-Brabant worden gemeten, liggen structureel ver boven het landelijk gemeten gemiddelde (5,3 in 2016). De concentraties rondom De Stippelberg zijn de allerhoogste waarden die in heel Nederland zijn gemeten. Oorzaken zijn de extreem hoge veedichtheid, het weggeven van niet-bestaande ontwikkelingsruimte in het kader van de PAS en het afschaffen van de melkquota in 2015. Het ontbreken van de status ‘Nature 2000-gebied’ heeft er bovendien toe geleid dat veehouderijen rond De Maashorst en De Stippelberg relatief meer ruimte kregen om ammoniak uit te stoten vergeleken met veebedrijven die dichter bij een Nature 2000-gebied liggen.

Niet alleen de natuur; ook burgers die rond Nature 2000-gebieden wonen zijn in dit opzicht dus beter af. Dit laat echter onverlet dat de gemeten ammoniakconcentraties rond Nature 2000-gebieden in Midden- en Oost-Brabant (waaronder de Mariapeel en Groote Peel) nog altijd ver boven een ecologisch verantwoord niveau liggen. Juist deze natuurgebieden, voedselarm hoogveen, zijn zeer gevoelig voor vermesting, verzuring en verdroging.

Brabant telt veruit het grootste aantal (44 ofwel 66%) meetpunten rondom natuurgebieden, waar de ammoniakconcentratie in de lucht boven het landelijk gemiddelde ligt. Zie ook de interactieve tabel onderaan dit artikel. Bron: MAN / RIVM

PAS: gekunsteld kaartenhuis
Om het stikstofprobleem op te lossen en tegelijkertijd economische ontwikkelingen te realiseren, heeft de overheid het Programma Aanpak Stikstof (PAS) bedacht. Eric van der Aa (senior ecoloog Rho Adviseurs) noemt het PAS in een recent artikel in het vakblad Natuur Bos Landschap ‘een gekunsteld kaartenhuis’. Werkgroep Behoud de Peel stelde in 2014 al dat de PAS gebaseerd is op allerlei omstreden aannames en concludeerde dat ‘de PAS niet overeind zal blijven’.

Het idee achter de PAS is de uitstoot van ammoniak aan de bron aan te pakken, waardoor de stikstofdepositie op kwetsbare natuurgebieden geleidelijk zou dalen. Een deel van deze toekomstige (gewenste) daling wordt echter direct alweer uitgedeeld aan (vee)bedrijven in de vorm van zogeheten ‘ontwikkelingsruimte’.

De resultaten van het Meetnet Ammoniak Natuurgebieden (MAN) laten zien dat het rekenmodel van de PAS niet in de pas loopt met de praktijk. Eric van der Aa wierp daarom december 2017 in het artikel ‘De bom onder de PAS’ de vraag op hoe het kan dat het RIVM kort voor de bekendmaking van de ammoniakmetingen tot de verbijsterende conclusie kwam dat ‘de nieuwe PAS-monitoringsrapportage stikstof de dalende trend bevestigt’. “Geen idee hoe ze dit bij het RIVM rijmen met de metingen”, aldus Van der Aa. Hij wijst er verder fijntjes op dat natuurgebieden dankzij de PAS nog veel meer stikstofdepositie staat te wachten.

Uitspraak Raad van State
De Raad van State heeft in een recente uitspraak (9 maart 2018) twee natuurwetvergunningen geschorst, waarbij het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is toegepast. Het ging hierbij om natuurvergunningen voor twee veehouderijen in Gelderland en Noord-Brabant. Het Programma Aanpak Stikstof stelt ‘stikstofruimte’ beschikbaar voor nieuwe activiteiten van bedrijven tussen 2015 – 2021. Daarin is een buffer ingebouwd voor het uitgeven van 60% stikstofruimte voor de periode 2015 – juli 2018 en 40% voor de periode juli 2018 – 2021.

Uit de uitspraak van de Raad van State blijkt dat de gereserveerde buffer op een aantal plaatsen al voor meer dan 60% is uitgegeven, waardoor de resterende buffer van 40% niet of niet meer volledig aanwezig is. Zolang de verantwoordelijke ministers het PAS niet hebben verbeterd en aangevuld, kan niet worden uitgesloten dat de toename van stikstofdepositie nadelige of onomkeerbare gevolgen heeft voor de natuurwaarden. Deze uitspraak kan ook gevolgen hebben voor het verlenen van toekomstige natuurvergunningen.

Volgens Eric van der Aa gaat de ammoniakdiscussie niet over het beschermen van natuur en leefmilieu, maar over de toekomst van de veehouderij. “Wil het piepkleine Nederland de wereldmarkt werkelijk blijven voorzien van goedkope zuivel, vlees en eieren? Of erkent ook politiek Den Haag eindelijk dat onze veehouderij al lang geleden een doodlopende weg is ingeslagen / ingestuurd? De sector zelf zit in ieder geval nog in de ontkenningsfase.”

  • NB De Stippelberg is eigendom van Natuurmonumenten. Hoogste tijd dat deze organisatie in actie komt tegen de overbelasting van dit natuurgebied. Ook in het belang van omwonenden. Diverse organisaties stuurden eerder al een brief: ‘Natuurmonumenten kom in actie tegen PAS’, maar dat leverde niet eens een ontvangstbevestiging op… Oproep: stuur een e-mail of tweet naar Natuurmonumenten  / @Natuurmonument en roep deze organisatie op om in actie te komen!

WUR-Rapport luchtwassers
Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen 2018 ontstond er tumult in de media (Eindhovens Dagblad, LokaleRealisten/D66) over het achterhouden van een kritisch rapport van Wageningen Universiteit waaruit blijkt dat luchtwassers veel minder effectief werken dan tot dusver wordt aangenomen. De resultaten zouden zelfs zo alarmerend zijn dat er op het provinciehuis in Den Bosch een spoedoverleg staat gepland met alle Brabantse wethouders op de dag dat dit rapport wordt vrijgegeven.

Gemeten jaargemiddelde ammoniak Nederland 2005-2016

Gebruik de schuifbalk onder de tabel om metingen van alle jaren te bekijken. Gebruik trefwoorden om de tabel te filteren, bijvoorbeeld "Brabant" of "Mariapeel". Ter vergelijking: de gemiddelde ammoniakconcentratie was in 2016 in Nederland 5,3 µg/m3.
Bron: Meetnet Ammoniak Natuurgebieden (MAN) van RIVM.
ProvGebiedLocatienaam201620152014201320122011201020092008200720062005
BrabantBiesboschOtterpolder4,93,84,64,94,5
BrabantBiesboschHengstpolder5,54,34,95,24,8
BrabantBiesboschLouw Simonswaard5,64,75,95,64,8
BrabantBiesboschMaltha3,8
BrabantBiesboschEendenkooi Hofmansplaat5,1
BrabantBiesboschHoge Hof4,7
BrabantBrabantse WalGroote Meer3,62,63,133,33,53,434,22,83,83,7
BrabantBrabantse WalKriekelare Duinen3,52,82,833,432,42,632,22,72,1
BrabantBrabantse WalKlapwijk2,92,52,32,72,222,32,22,82,12,92,8
BrabantBrabantse WalWouwse Plantage2,7
BrabantBrabantse WalZoomland3,6
BrabantGroote PeelMonument Asten8,47,98,18,210,410,19,77,25,77,68,610,2
BrabantGroote PeelEeuwselse Loop10,38,67,9810,412,48,176,18,28,29,9
BrabantGroote PeelFilose Peel8,26,48,27,210,79,19,38,96,97,88,711,1
BrabantGroote PeelZevende Baan9,46,68,37,79,59,68,78,46,48,18,810,9
BrabantGroote PeelGele Route7,66,57,86,28,48,17,28,467,78,59,7
BrabantGroote PeelSteltlopersven6,85,676,78,510,89,38,86,58,79,6
BrabantGroote PeelLaars Elfde Ven8,66,98,26,97,78,88,36,75,56,97,7
BrabantGroote PeelFilose Peel, Ven9,47,58,77,41099,17,96,37,87,7
BrabantGroote PeelAmslo Berg10,98,19,59,19,310,48,27,96,58,211,7
BrabantHazenputtenDommelbeemden8
BrabantKampinaDe Logt 5a7,55,76,36,47,17,86,57,78,37,910,310,8
BrabantKampinaGroot Goor (waterpeilpunt 16)5,34,34,64,74,95,244,35,44,74,35,7
BrabantKampinaVoormalig depot Haarensedijk5,94,65,154,85,54,355,34,454,8
BrabantKampinaHooge hei / graf van Van Tienhoven5,44,14,74,94,95,24,24,74,94,84,75
BrabantKempenland-WestNeterselse Heide8
BrabantKempenland-WestFons Van Der Heijdenstraat6,2
BrabantKempenland-WestLandschotse Heide8,6
BrabantLangstraatWaardman Perceel
BrabantLeenderbos, Groote Heide & De PlateauxGroote Heide4,5
BrabantLeenderbos, Groote Heide & De PlateauxHassels Vennen3,9
BrabantLeenderbos, Groote Heide & De PlateauxSpinsterberg4,3
BrabantLeenderbos, Groote Heide & De PlateauxLeenderheide4
BrabantLoonse en Drunense DuinenHengstven5,94,55,64,75,3
BrabantLoonse en Drunense DuinenRustende Jager4,33,33,53,53,9
BrabantLoonse en Drunense DuinenBosch en Duin3,93,33,232,7
BrabantLoonse en Drunense DuinenEftelinghotel4,74,33,63,73,5
BrabantLoonse en Drunense DuinenHuis ter Heide5,94,55
BrabantMaashorstBrobbelbies9,57,6
BrabantMaashorstMunse Heide9
BrabantMaashorstSlabroek7,8
BrabantMastbos (Ulvenhoutse Bos)Kogelvanger4,3
BrabantNulandNulandsche Heide7,8
BrabantRegte Heide & Riels LaagGrafheuvels6,9
BrabantRegte Heide & Riels LaagRietven6,7
BrabantRegte Heide & Riels LaagRoovertse Heide6,2
BrabantRucphenRucphense Heide3,8
BrabantRucphenGrens7,7
BrabantStippelbergHeistraat18,8
BrabantStippelbergBeugense Peel8,9
BrabantStippelbergDe Krim11,9
BrabantStippelbergKlotterpeel9,9
BrabantStippelbergSnelle Loop10,4
BrabantStippelbergHeibloem12,3
BrabantStippelbergDe Rooije Plas14,3
BrabantStrabrechtse HeideHoenderboom7,366,44,34,85,757,25,35,95,86
BrabantStrabrechtse HeideLobeliabaai6,75,365,24,965,35,75,65,54,55
BrabantStrabrechtse HeideBeuven-noordoostoever75,76,44,74,85,74,75,45,664,95,2
BrabantStrabrechtse HeideStarven7,15,67,465,66,46,15,86,26,35,16
BrabantStrabrechtse HeidePeelrijt4,34,14,644,74,45,54,94,9
BrabantStrabrechtse HeideRulsedijk5,34,54,74,74,15,54,44,34,66,33,6
BrabantStrabrechtse HeideBerkenheuvels4,93,84,343,94,53,73,544,54
BrabantStrabrechtse HeideZandverstuiving5,44,55,14,64,55,44,64,64,85,14,9
BrabantVlijmens Ven & MoerputtenBossche Broek7,3
BrabantVlijmens Ven & MoerputtenMoerputtenbrug5,4
DrentheBargerveenAmsterdamseveld noord6,14,46,44,84,95,444,34,4
DrentheBargerveenAmsterdamseveld zuid5,74,15,74,755,84,45,34,3
DrentheBargerveenSchoonebeekerveld5,84,15,44,75,75,94,64,64,1
DrentheBargerveenAmsterdamseveld oost5,84,3
DrentheDrentse AaKappersbult5,44,74,34,24,54,44,62,24,23,24,33,7
DrentheDrentse AaDe Heest3,72,93,43,43,65,65,23,92,92,932,4
DrentheDrentse AaPostweg3,53,33,933,43,32,33,12,533
DrentheDrentse AaEexterveld4,24,15,14,53,93,72,94,12,73,73
DrentheDrents-Friese WoldVledder Aa3,92,94,73,53,9
DrentheDrents-Friese WoldWapserveld3,12,83,72,62,8
DrentheDrents-Friese WoldOude Willem42,73,43,13,2
DrentheDrents-Friese WoldKale Duinen3,62,83,63,13,1
DrentheDwingelderveldNoorderveld4,83,84,83,63,54,62,62,92,62,93,42,9
DrentheDwingelderveldBenderseberg5,74,35,64,23,64,63,53,83,33,243,5
DrentheDwingelderveldKloosterveld5,14,15,44,44,84,333,42,83,43,9
DrentheDwingelderveldVeldslagen4,73,44,43,83,23,72,13,12,82,6
DrentheFochteloërveen & EsmeerFochteloërveenseweg3,633,83,343,63,43,43,2
DrentheFochteloërveen & EsmeerFochtelo4,74,26,83,85,54,8444,3
DrentheFochteloërveen & EsmeerNorgervaart3,52,73,52,83,3322,63,2
DrentheFochteloërveen & EsmeerBonghaar2,92,53,62,83,63,53,24,53,2
FlevolandHorsterwoldDe Stille Kern3,73,2
FlevolandOostvaardersplassenDe Aalscholver4,93,24,94,23,5
FlevolandOostvaardersplassenDe Visarend43,14,23,83,3
FlevolandOostvaardersplassenHet Edelhert5,74,45,85,45,6
FlevolandOostvaardersplassenDe Zeearend4,53,24,84,24,1
FrieslandGroote WielenBMWH polder7,94,88,44,84,9
FrieslandGroote WielenIt Set7,95,66,95,15,4
FrieslandGroote WielenYpey molen6,34,86,65,74,8
FrieslandLauwersmeerDe Middelplaat43,8
FrieslandRottige Meenthe & BrandemeerRottige Meenthe Peilbuis5,64,46,44,95,8
FrieslandRottige Meenthe & BrandemeerBrandemeer noord7,667,56,36,2
FrieslandRottige Meenthe & BrandemeerBrandemeer zuid7,56,27,25,4
FrieslandSchiermonnikoogMeteo Groenglop5,95,56,14,75,1
FrieslandSchiermonnikoogKooiduinen3,73,34,33,53,6
FrieslandSchiermonnikoogMonding Eerste Slenk3,934,13,44,1
FrieslandSchiermonnikoogOosterkwelder2,21,72,52,72,4
FrieslandSchiermonnikoogOm de West21,82,31,72
FrieslandSchiermonnikoogPaardenwei2,21,42,62,11,8
FrieslandSneekermeergebiedKop Bloksloot7,95,2
FrieslandTerschellingOude Scherm1,71,81,51,81,81,41,72,42,1
FrieslandTerschellingGroede1,71,51,71,91,511,51,71,71,7
FrieslandTerschellingRimkeskooi2,42,12,42,92,522,62,22,1
FrieslandTerschellingStuifdijk Paal 221,31,21,61,61,41,11,12,11,61,6
FrieslandTerschellingTweede Duintjes Noord2,821,82,22,41,52,32,42,5
FrieslandTerschellingTweede Duintjes Zuid2,62,21,81,82,11,92,93,12,5
FrieslandTerschellingJan Thijssen1,31,3
FrieslandVan Oordt's MerskenTerwispel74,76,85,25,7
FrieslandVan Oordt's MerskenWaterpeilbuis B205,244,93,84
FrieslandVan Oordt's MerskenDe Dulf8,66,286,87,5
FrieslandVlielandCranberryvlakte1,311,31,20,91,30,81,12,22,22,11,3
FrieslandVlielandPad van twintig, zeereep1,61,31,81,71,521,11,51,92,52,41
FrieslandVlielandPad van twintig, halverwege (plot 13)1,61,41,71,81,92,21,32,22,81,71,62,3
FrieslandVlielandPad van twintig, wadzijde2,11,42,51,81,82,51,11,92,21,83,62,4
FrieslandVlielandCranberryvlakte Noord2,11,922,11,11,311,92,3
FrieslandVlielandLange Paal wadzijde1,81,32,11,51,21,81,11,922,22,2
GelderlandKorenburgerveenMiddeldijk5,44,24,64,74,75,34,54,24,34,14,14,1
GelderlandKorenburgerveenZandige heide5,44,44,74,85,454,754,44,94,14,2
GelderlandKorenburgerveenVragenderveen5,95,25,75,36,36,555,44,24,64,65,1
GelderlandNeedse AchterveldHet Groene Weggetje6,75,35,85,97,77,96,26,15,55,76,8
GelderlandNeedse AchterveldGagelveld6,35,15,75,465,65,25,65,15,6
GelderlandPompveldBaksekade6,1
GelderlandStelkampsveldMiddelste eik6,55,56,45,86,26,75,35,74,84,15,45,9
GelderlandStelkampsveldBerk6,6
GelderlandStelkampsveldBeekvliet/Maandagsdijk6,655,95,35,35,64,75,34,94,45,15,6
GelderlandVeluwe A50Rozendaalse heide2,62,12,62,833,42,22,93,12,82,52,2
GelderlandVeluwe A50Rozendaalse heide A50-15,444,65,14,83,93,954,14,43,8
GelderlandVeluwe A50Rozendaalse heide A50-23,22,333,23,13,12,62,73,23,42,9
GelderlandVeluwe A50Rozendaalse heide A50-33,12,22,62,82,92,62,33,143,52,3
GelderlandVeluwe AlgemeenHet Leesten2,72,22,32,62,62,62,52,32,22,52,31,7
GelderlandVeluwe AlgemeenHoog Buurlose heide3,22,92,93,43,43,42,833,42,82,22,5
GelderlandVeluwe AlgemeenTonnenberg3,333,43,13,73,42,53,14,8332,1
GelderlandVeluwe AlgemeenRozendaalse heide2,62,12,62,833,42,22,93,12,82,52,2
GelderlandVeluwe AlgemeenGrote Ark4,4444,33,943,16,95,44,23,43,5
GelderlandVeluwe AlgemeenKootwijk, de Houtbeek 44,443,63,33,643,13,64,33,42,5
GelderlandVeluwe AlgemeenKootwijkerzand4,844,95,65,16,14,55,153,93,7
GelderlandVeluwe DoorsnedeHet Leesten2,72,22,32,62,62,62,52,32,22,52,31,7
GelderlandVeluwe DoorsnedeHoog Buurlose heide3,22,92,93,43,43,42,833,42,82,22,5
GelderlandVeluwe DoorsnedeKootwijk, de Houtbeek 16,85,65,65,96,365,87,26,35,45,6
GelderlandVeluwe DoorsnedeKootwijk, de Houtbeek 25,95,45,25,35,86,355,44,85,74,3
GelderlandVeluwe DoorsnedeKootwijk, de Houtbeek 34,44,24,24,24,34,33,54,14,34,42,9
GelderlandVeluwe DoorsnedeKootwijk, de Houtbeek 44,443,63,33,643,13,64,33,42,5
GelderlandVeluwe DoorsnedeKootwijkerzand4,844,95,65,16,14,55,153,93,7
GelderlandVeluwe DoorsnedeRadio Kootwijk3,7
GelderlandWooldse VeenWPB34,64,45,64,55,55,23,94,75,24,15,7
GelderlandWooldse VeenDuitse Grens4,84,354,85,24,63,53,93,43,33,9
GelderlandWooldse VeenBurloervenn5,94,75,24,54,8
GroningenBlijham De WedderbergenHoornermeeden6,44,4
GroningenKantens RietveldDijkrug64,9
GroningenLeekstermeergebiedGemaal Roderwolde7,25,56,566,2
GroningenLeekstermeergebiedRoderwolderdijk5,13,75,24,74,1
GroningenLeekstermeergebiedGemaal Cnossen5,23,95,34,54,5
LimburgBoschhuizerbergenTrimheuvel Zuid5,54,45,24,85,66,15,35,754,23,3
LimburgBoschhuizerbergenPad Noord5,44,74,84,14,75,344,94,554,8
LimburgBoschhuizerbergenZuiderbergweg
LimburgBrunssummerheideSchrieversheide3,733,12,52,72,42,52,322,91,9
LimburgBrunssummerheidePlateau Tweede Heide3,42,73,22,73,53,52,42,42,232,5
LimburgBrunssummerheideHangven2,22,32,41,62
LimburgGeuldalBovenste Molen5,53,843,63,5
LimburgGeuldalVolmolen53,84,24,13,8
LimburgGeuldalKersenweide Gerendal4,74,55,93,83,4
LimburgMaasduinenGertenkamp Oost5,84,94,65,15,5
LimburgMaasduinenGrote Heide5,24,64,54,94,9
LimburgMaasduinenBergerheide7,96,27,46,47,6
LimburgMaasduinenEendenmeer5,14,75,25,15,5
LimburgMaasduinenHet Quin5,75,25,35,46,6
LimburgMariapeelLiesselse Peel87,68,76,87,98,17,37,76,88,37,310
LimburgMariapeelKrekels75,66,25,76,95,85,85,85,765,48,1
LimburgMariapeelLand van Van Bommel5,84,95,15,165,65,76,55,66,97,36,6
LimburgMariapeelCompartiment 46,25,15,65,56,46,35,75,65,46,857
LimburgMariapeelDefensiekanaal8,16,46,56,88,18,66,57,16,77,78,27,4
LimburgMariapeelDefensiekanaal fietspad9,26,67,37,39,2
LimburgMeinwegCrayhof32,82,32,63
LimburgMeinwegWaalsberg2,52,42,52,72,7
LimburgMeinwegElfenmeer2,32,42,42,12,2
LimburgSarsven & De BanenSarsven10,18,610,59,49,89,912,510,57,78,27,311,6
LimburgSarsven & De BanenDe Banen10,38,19,28,58,88,610,410,48,610,28,812,6
LimburgSint PietersbergKannerweide4,43,94,23,74,4
LimburgSint PietersbergGraftlucerneakker4,23,84,23,64,2
LimburgSint PietersbergPlateau Noord4,23,63,83,54,4
LimburgWeerter- en Budelerbergen & RingselvenLoozerheide5,2
LimburgWeerter- en Budelerbergen & RingselvenBudelerbergen4,3
Noord-HollandDuinen Texel & achterlandDulevlak1,91,22,1
Noord-HollandDuinen Texel & achterlandPaal 931,83
Noord-HollandDuinen Texel & achterlandNatte Blok2,82,33,73,1
Noord-HollandDuinen Texel & achterlandDe Bol3,32,43,13,1
Noord-HollandDuinen Texel & achterlandWagejot2,92,62,93,5
Noord-HollandEilandspolderWerkschuur6,74,86,35,85,3
Noord-HollandEilandspolderHelsloot5,244,954,1
Noord-HollandEilandspolderBrug Delft5,33,74,85,14,8
Noord-HollandKennemerlandDe Zilk2,22,22,22,22,12,21,82,22,41,52,11,9
Noord-HollandKennemerlandLangevelderslag, strand22,22,42,22,62,21,62
Noord-HollandKennemerlandLangevelderslag, midden21,81,81,81,31,51,81,61,31,5
Noord-HollandKennemerlandLangevelderslag, oostzijde1,91,81,61,71,31,41,51,71,41,7
Noord-HollandKennemerlandKattendel32,42,92,7
Noord-HollandKennemerlandDoorbraak1,91,62,11,9
Noord-HollandKennemerlandBergweg Vinkebaan2,21,71,72,1
Noord-HollandNoord-Hollands DuinreservaatDiederik2,82,9
Noord-HollandNoord-Hollands DuinreservaatDoornvlak22,1
Noord-HollandNoord-Hollands DuinreservaatStrand2,32,2
Noord-HollandWormer- en Jisperveld & KalverpolderGrote Harren5,445,2
Noord-HollandWormer- en Jisperveld & KalverpolderWoeste Heide4,83,44,73,9
Noord-HollandWormer- en Jisperveld & KalverpolderBaanakkers4,43,44,53,9
Noord-HollandWormer- en Jisperveld & KalverpolderKalverpolder5,23,65,35,74,5
Noord-HollandZwanenwaterZeereep21,81,81,71,31,61,21,62,22,52,81,7
Noord-HollandZwanenwaterHeksenbos3,32,52,82,71,91,91,31,321,41,71,6
Noord-HollandZwanenwaterZijpedijk3,12,32,32,72,32,31,62,33,22,42,11,9
Noord-HollandZwanenwaterTheehuis21,72,12,31,21,91,11,52,21,81,81,6
Noord-HollandZwanenwaterDe Putten2,52,7
OverijsselBoetelerveldOostelijk Veld6,15,26,46,66,76,75,86,15,87,36,6
OverijsselBoetelerveldWestzijde8,16,97,37,587,25,97,15,988,2
OverijsselBuurserzand & HaaksbergerveenSteenhaar6,24,95,64,96,35,64,54,95,455,44,7
OverijsselBuurserzand & HaaksbergerveenDe Schans5,44,55,24,34,95,44,55,34,94,75,44,5
OverijsselBuurserzand & HaaksbergerveenSekmaatvlakte5,44,24,93,74,74,74,44,74,94,94,74,4
OverijsselBuurserzand & HaaksbergerveenHorsterveen6,55,15,45,75,75,64,64,7
OverijsselBuurserzand & HaaksbergerveenKerkenveen6,85,36,66,36,465,36,4
OverijsselBuurserzand & HaaksbergerveenSteenhaarplas5,54,56
OverijsselDe Borkeld & ElssenerveldBerm A15,86,76,46,87,26,35,95,17
OverijsselDe Borkeld & ElssenerveldWildraster53,84,94,94,64,54,14,13,73,74,9
OverijsselDe Borkeld & ElssenerveldWakelveld433,33,13,43,42,833,73,44,1
OverijsselDe Borkeld & ElssenerveldElssenerveld5,13,84,74,24,44,33,84,53,63,85
OverijsselDinkellandPunthuizen5,74,45,555,85,34,84,44,34,14,34,1
OverijsselDinkellandStroothuizen/Groener75,676,26,66,55,365,44,44,65,2
OverijsselDinkellandStroothuizen/Oortven55,34,44,44,53,94,14,5
OverijsselDinkellandDinkelland Zoekerbrug7,95,86,85,7
OverijsselDinkellandBossinksbrug11
OverijsselDinkellandTerrein Bloemen7,4
OverijsselEngbertsdijksvenenNoord5,5
OverijsselSallandse HeuvelrugDe Slingerweide5,44,55,14,85,45,35,24,74,95,855,2
OverijsselSallandse HeuvelrugVliegveld5,24,14,84,65,35,24,33,73,94,53,84,5
OverijsselSallandse HeuvelrugGrote Koningsbelt5,34,14,84,25,5544,54,244,14,6
OverijsselSallandse HeuvelrugHolterheide4,83,74,43,84,34,43,64,14,33,44,2
OverijsselSallandse HeuvelrugSikkelbosch4,13,54,13,53,843,12,93,83,63,3
OverijsselSallandse HeuvelrugHexel4,944,54,13,73,93,65,64,33,83,3
OverijsselSchoklandVluchthavenpad5,85,7
OverijsselSpringendalNAM5,54,65,44,85,35,44,24,94,64,44,44,3
OverijsselSpringendalZuid6,656,25,76,57,25,85,76,155,6
OverijsselWitte VeenHegebeek64,55,85,15,85,84,65,55,55,44,75,3
OverijsselWitte VeenBramerveld6,156,45,36,17,15,25,35,46,36,76,3
UtrechtBennekomse MeentMidden12,61011,913,210,210,78,712,510,310,712,612,5
UtrechtBennekomse MeentZuidwestrand11,38,711,813,213,214,512,112,811,911,511,114,2
UtrechtBennekomse MeentOostzijde13,910,213,814,116,117,716,417,111,112,71414,6
UtrechtNaardermeerNaardermeer Oost4,534,33,84,6
UtrechtNaardermeerElshof5,93,75,34,65,5
UtrechtOostelijke VechtplassenZodje4,84,14,74,34,7
UtrechtOostelijke VechtplassenStichtse Kade4,13,343,54
UtrechtOostelijke VechtplassenNera3,53,33,53,24,5
UtrechtVechtstreekEerderveld3,93,23,33,43,3
UtrechtVechtstreekHoutprathoek42,83,53,43
UtrechtVechtstreekJunner Koeland5,24,44,84,64,3
UtrechtVechtstreekBeerzer Hooiweg6,75,56,756,5
UtrechtVechtstreekArchemerberg6,758,15,36,5
UtrechtVechtstreekLemelerberg8,76,98,47,56,7
UtrechtWilleskopMolen117,1
ZeelandGrevelingenStampersplaat2,92,52,42,7
ZeelandGrevelingenSlikken Bommenede3,72,93,33,6
ZeelandGrevelingenVeermansplaat3,62,93,53,9
ZeelandKop van SchouwenZeereep2,522,52,41,9
ZeelandKop van SchouwenKlein Zwitserland1,81,42,11,81,8
ZeelandKop van SchouwenVroongronden2,31,722,32
ZeelandKop van SchouwenVroongronden 21,91,9
ZeelandKrammer-VolkerakDintelse Gorzen4,58
ZeelandKrammer-VolkerakWerkpad5,4
ZeelandKrammer-VolkerakDe Punt6,7
ZeelandManteling van WalcherenZeereep2,31,71,81,51,5
ZeelandManteling van WalcherenMunnikendal2,81,92,12,12,1
ZeelandManteling van WalcherenBeekhoekspolder3,12,42,42,82,8
ZeelandManteling van WalcherenDuinweg2,922,322
ZeelandNisse De PoelHeggengebied4,33,6
ZeelandOostburg De SophiaMaagdenbergweg7,26
ZeelandOosterscheldeVlietepolder O3,933,23,13,1
ZeelandOosterscheldeVlietepolder W3,42,63,42,93,6
ZeelandOosterscheldeRietput Goeser Sas4,33,64,2
ZeelandOosterscheldeSchor Wilhelminapolder5,644,33,8
ZeelandOosterscheldeVan Haaftepolder Stinkgat4,94,25,25,86,9
ZeelandOosterscheldeVan Haaftepolder Krabbekreekweg7,24,94,55,35,8
ZeelandWesterschelde & SaeftingheKop Rijksdam5,544,64,3
ZeelandWesterschelde & SaeftingheSchaapskooi4,53,74,34,3
ZeelandWesterschelde & SaeftingheBiezelingse Ham5,96,56,17,2
ZeelandYerseke & Kapelse MoerManege5,95,15,25,6
ZeelandYerseke & Kapelse MoerEversdijk5,34,24,74,9
Zuid-HollandHaringvlietTiengemeten4,94,27,26,9
Zuid-HollandMeyendelZeereep1,71,61,91,81,61,82,72,11,51,41,4
Zuid-HollandMeyendelMeeuwenduin1,91,81,91,71,31,61,41,71,91,51,91,4
Zuid-HollandMeyendelPallandpad2,32,23,22,61,92,11,32,92,122,21,6
Zuid-HollandMeyendelLopert22,22,21,81,91,71,82,22,52,11,71,9
Zuid-HollandNieuwkoopse PlassenMeeslo5,74,75,55,66,4
Zuid-HollandNieuwkoopse PlassenLaatste Petgat4,84,25,14,34,9
Zuid-HollandNieuwkoopse PlassenWije van de Vliet5,14,54,64,75
Zuid-HollandVoornes duinQuackgors2,722,12,122,71,82,42,21,93,81,8
Zuid-HollandVoornes duinStekelhoekvallei2,52,42,52,11,52,31,61,821,52,11,6
Zuid-HollandVoornes duinSchapenwei2,92,32,72,52,32,61,82,52,81,62,71,5
Zuid-HollandVoornes duinSlikken van Voorne2,41,92,7
Dit bericht is geplaatst in Ammoniak / depositie, Biodiversiteit, Emissie, Fijnstof, Klimaat, Luchtkwaliteit, Luchtwassers, Mestoverschot, Milieu, PAS, Volksgezondheid. Bookmark de permalink.

Eén reactie op De Stippelberg: hoogste ammoniakconcentratie van Nederland

  1. kwakzalf schreef:

    Reeds jaren maak ik bezwaren tegen elke vee-fabriek. Het interesseert gemeenten geen zier. Vrome praatjes vertellen over milieu verbeteren en in de achterkamers volop de vee-fabrikanten faciliteren. Hoe noemt de Indiaan dat ook al weer? O ja, het spreken met gespleten tong.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.