BRABANT – Jan Roefs, directeur van het Nederlands Centrum Mestverwaarding (NCM), stelde 28 december 2018 in een interview met het ED dat geld verdienen aan het mestoverschot (het sprookje van het ‘bruine goud’) ver weg is. Eens. Hij gaf aan feiten en fictie te willen scheiden rond mestverwerking en mestverwaarding. Mooi. Maar vervolgens neemt de NCM-directeur zelf een loopje met de feiten: “Er is een overschot aan fosfaat, maar ook een tekort aan stikstof.” Het eerste deel klopt, de tweede uitlating is feitelijk onjuist.
Uit de stikstofbalans 2016 van het Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek (CLO) en het CBS blijkt dat er in 2016 343 miljoen kg stikstof in het milieu is verdwenen afkomstig uit de agrosector, waarvan 252 miljoen kg wegzakte naar bodem en grond- en oppervlaktewater en 91 miljoen kg stikstof verdween in de lucht. Desondanks beweert Roefs dat er naast ‘een overschot aan fosfaat ook een groot tekort is aan stikstof’. Hierbij verwijst hij naar de stikstofbehoefte van gewassen die rond de 600 miljoen kilo zou liggen.
Dan kun je simpelweg roepen dat 350 miljoen stikstof uit mest komt (volgens CLO/CBS ~500 miljoen kg) en dat er daarom nog 250 miljoen stikstof nodig is uit kunstmest, maar dan negeert de NCM-directeur simpelweg dat circa de helft (343 miljoen kg stikstof) van het totale stikstofverbruik binnen de agrosector verloren gaat in de productieketen en in het milieu belandt. Zelfs wanneer alle kunstmest in 2016 vervangen zou zijn door dierlijke mest, dan zou er nog altijd 98 miljoen kg stikstof in het milieu verdwijnen. Hoezo een tekort aan stikstof?
Dit stroomdiagram van CLO/CBS geeft aan dat er in 2016 252 miljoen kg stikstof verdween naar bodem en grond- en oppervlaktewater en 91 miljoen kg stikstof in de atmosfeer verdween en elders weer grotendeels neersloeg. Het aandeel stikstof uit kunstmest (245 miljoen kg) is inderdaad groot, maar daar staat een verlies tegenover van in totaal 343 miljoen kg stikstof naar het milieu. Stoppen met kunstmest en efficiënter gebruik van meststoffen, beter bodembeheer (vastleggen stikstof) brengt een gesloten kringloop sneller dichterbij. Bron: Compendium voor de Leefomgeving
Fosfaat / fosfor
Verder is het door Roefs aangehaalde fosfaatoverschot binnen de agrosector “peanuts” vergeleken met het structurele stikstofoverschot. In 2016 werd er volgens CLO/CBS 4 miljoen kg fosfaat aangevoerd via kunstmest, maar verdween er tegelijkertijd 6 miljoen kg fosfaat in het milieu. 
Het aandeel fosfaat uit kunstmest (4 miljoen kg) is relatief gering. Toch verdwijnt er nog 6 miljoen kg fosfaat in het milieu. Ook hier is er allereerst ruimte voor optimalisatie van het mineralengebruik. Bron: Compendium voor de Leefomgeving
Meer kunstmest?
De uitlating van de NCM-directeur in het ED dat minder dieren leidt tot méér gebruik van kunstmest is feiten verwisselen met fictie. De oplossing zit niet in de door het NCM aangeprezen ‘mestverwaarding’, maar het probleem bij de bron aanpakken: efficiënter mest-, bodem- en gewasbeheer in balans met de beschikbare hoeveelheid grond en dieren. Dat betekent dus vooral minder beesten. Dat is échte kringlooplandbouw. In Brabant is er al decennia sprake van een compleet scheef gegroeide situatie, waarbij het mestoverschot in de Peelregio is opgelopen tot 6 miljoen ton mest per jaar.
@JanRoefs (NCM) stelt in ED dat "er een groot tekort is aan stikstof." Dat is feitelijk onjuist. Uit stikstofbalans '16 (CLO/CBS) blijkt dat er 343 miljoen kg stikstof in het milieu verdwijnt. Zelfs wanneer alle kunstmest wordt vervangen is N-overschot nog altijd 98 milj. kg! pic.twitter.com/TSYjuE2abj
— Mens, Dier & Peel (@knakdeworst) December 28, 2018
Tweet gericht @JanRoefs. Géén reactie…
Herstel van de mineralenbalans scheelt de belastingbetaler minstens 4 miljard euro aan subsidies (FAQ mestvergisters) die tot dusver zijn uitgetrokken voor het laten draaien van mestvergisters. Subsidies die betaald worden door de belastingbetaler in plaats van de vervuiler zelf. Daarbovenop komen nog allerlei fiscale aftrekregelingen zoals MIA en Vamil. De sector houdt mooie betogen over zogenaamde mestverwaarding, maar houd dan ook je eigen broek op! En wees eerlijk over het afschuiven en negeren van milieuschade en op de koop toe opstrijken van een dikke bonus via onze blauwe enveloppe.
We wachten nog steeds op een inhoudelijke reactie van Jan Roefs…
Grote brandnetel is een indicator voor STIKSTOF / STIKSTOFrijke grond. Meneer mag beseffen dat de explosieve uitbreiding van het bestand der grote brandnetel letterlijk uit de lucht komt gevallen. Zelf ken ik een bermstrook, waar voorheen een variatie aan allerlei kleurige bloemen stond, totdat…er enkele jaren geleden nabij een stinkende veefabriek verrees. Op die plek moet je niet van de fiets vallen: er groeien enkel nog brandnetels. Overigens lijkt het of de kleine brandnetel steeds zeldzamer wordt.