Overheid neemt enorm risico met besmette nertsenbedrijven

GEMERT-BAKEL / LAARBEEK / DEURNE – Kort na elkaar zijn vijf nertsenbedrijven in Beek en Donk, Milheeze (twee locaties), De Mortel en Deurne besmet bevonden met het coronavirus. Na de eerste besmetting verspreidde het ministerie van Landbouw (LNV) op 27 april een persbericht met de sussende mededeling dat ‘nertsenbedrijven op basis van huidige kennis over COVID-19 geen risico vormen voor verspreiding onder mensen’. In een brief aan nertsenbedrijven en de Tweede Kamer stond die avond iets heel anders: ‘Hoewel overdracht op mensen niet is aangetoond, is niet uit te sluiten dat dit kan.’ Waarom neemt de overheid dit enorme risico als het gaat om de volksgezondheid?

Uiteraard is het terecht dat de overheid in een brief aan de nertsenbedrijven aandrong op het nemen van beschermingsmaatregelen, zoals handschoenen, spatbril en mondkapjes. Bij de laatste stond vermeld dat het ‘minimaal chirurgische mondkapjes van het type IIR’ moesten zijn. Een tamelijk bizar advies in tijden dat veel zorgverleners in thuiszorg en verpleeghuizen vaak nog zonder persoonlijke bescherming mensen moeten verzorgen. Overigens geldt het advies enkel voor “besmette” bedrijven; er is geen sprake van preventieve maatregelen voor de overige nertsenbedrijven.

Marterachtigen
De vraag is of deze maatregelen adequaat zijn, want het staat vast dat marterachtigen (waaronder nertsen) zeer gevoelig zijn voor het coronavirus. Daarom is en blijft het onbegrijpelijk dat de overheid deze potentiële besmettingshaarden niet onmiddellijk daadkrachtig aanpakt. Dit in schril contrast met bijvoorbeeld vogelpest- of varkenspest. In dergelijke gevallen worden besmettingsbron en bedrijven in de wijde omtrek direct zonder pardon geruimd. Waarom dat nu niet gebeurt, zeker in het zwaar door het coronavirus getroffen Oost-Brabant, blijft een raadsel. Wat moet er nog meer gebeuren, voordat bestuurders en politici in Den Haag tot het inzicht komen dat het volstrekt onverantwoord is deze besmettingshaarden te laten bestaan? Nota bene in een tijd dat heel Nederland is platgelegd vanwege dit besmettelijke virus.

Onderzoekers van Wageningen Bioveterinary Research herhalen telkens dat ‘nog niet is aangetoond’ dat het virus kan overgaan van besmette nertsen op mensen. Erg plausibel klinkt dit niet. Immers, aangetoond is dat het coronavirus is overgegaan van dier op mens, zich vervolgens van mens op mens verspreidt, en dat medewerkers van nertsenfarms zeer waarschijnlijk hun nertsen hebben geïnfecteerd. En dan zou het virus zich daarna niet verder verspreiden van nertsen op mensen? Willen we dat bewijs überhaupt eerst aan den lijve ondervinden?

Besmettingshaarden
Uit het eerste onderzoek blijkt dat het virus niet alleen in nertsen is aangetroffen, maar ook in stofdeeltjes in de stallen. Sussend wordt daaraan toegevoegd dat het (nog) niet buiten de stallen is gevonden. Wel eens een nertsenstal gezien? Dat is niet meer dan een afdak waar het aan alle kanten doorheen waait. Waarom laat LNV deze potentiële besmettingshaarden voortbestaan? En zeker zo belangrijk: waarom neemt VWS de regie niet over van LNV wanneer het gaat om de volksgezondheid? Kennelijk hebben bestuurders nog steeds niets geleerd van de Q-koorts.

Bepaald niet verrassend kwam vrijdagavond 7 mei het bericht dat er nog eens drie nertsenbedrijven in De Mortel, Milheeze en Deurne zijn besmet. Er zullen er zeker nog meer volgen. In Brabant worden ruim 575.000 nertsen gehouden, waarvan 90% is gehuisvest in Oost-Brabant. Let wel: het gaat hier om moederdieren (teven).

Direct ruimen
Het werkelijke aantal nertsen in Brabant ligt momenteel ruim boven twee miljoen! Moeten die eerst besmet raken? Bovendien ontsnappen er geregeld nertsen in de vrije natuur met het risico dat het virus zich permanent verspreidt onder andere dieren. Onverantwoord. Hier past maar één aanpak: alle (besmette) nertsenbedrijven direct ruimen.

• Dit artikel van Mens, Dier & Peel is 14 mei 2020 verschenen in het ED.

Update 15 mei
De 400 meter zône rond de besmette nertsenbedrijven voor fietsers en wandelaars is vrijdag 15 mei opgeheven, omdat volgens het RIVM ‘op basis van de onderzoeksresultaten  het risico op blootstelling aan het virus buiten de stal verwaarloosbaar is’. Wel wordt melding gemaakt dat bij drie katten op een van de nertsenbedrijven antistoffen tegen COVID-19 zijn vastgesteld. Elders in Nederland is een hond besmet bevonden. De meldplicht voor melden van besmettingen op nertsenfarms blijft van kracht. Over de kans op verdere verspreiding en mutatie van het virus naar dieren in de vrije natuur wordt met geen woord gerept.

Volgens RIVM is risico op blootstelling aan #coronavirus buiten nertsenstallen "verwaarloosbaar". De 400 m zône rond besmette nertsenbedrijven komt te vervallen. Echter, "uit voorzorg mogen nertsen en mest besmette bedrijven niet verlaten." Zekerheid?https://t.co/dPT7C0fhhW

— Mens, Dier & Peel (@knakdeworst) May 15, 2020

Update 20 mei
Het ministerie van LNV heeft dinsdagavond 23:45 uur bekend gemaakt dat onderzoek heeft aangetoond dat een medewerker van een nertsenbedrijf door een nerts is besmet het coronavirus. Er zijn extra, preventieve maatregelen afgekondigd voor alle nertsenbedrijven. Vooralsnog wordt niet gesproken over het ruimen van nertsenbedrijven.