Nerts besmet mens met coronavirus: wachten of ruimen?

DEN HAAG – De kans werd een week geleden nog als ‘verwaarloosbaar’ bestempeld, maar inmiddels is het onwaarschijnlijke toch waarheid geworden. Op een van de nertsenbedrijven in Oost-Brabant die besmet zijn met het coronavirus, is een medewerker door een nerts besmet met Sars-Cov-2 ofwel COVID-19. Een wereldprimeur om niet trots op te zijn! Ondanks deze ontwikkeling houdt het ministerie van Landbouw (LNV) vol dat ruimen (nog) niet aan de orde is.

Uit de brief die minister Schouten 19 mei 2020 ’s avonds laat (23:14 !) naar de Tweede Kamer stuurde, blijkt dat onderzoek heeft aangetoond dat het aannemelijk is dat een nerts met COVID-19 een medewerker van een nertsenbedrijf heeft besmet. Deze persoon was nog maar twee weken werkzaam op het bedrijf. De besmetting vond plaats op één van de recent bekendgemaakte nertsenbedrijven in Beek en Donk, De Mortel of Milheeze (Gemert-Bakel) of Deurne. Uit het onderzoek blijkt verder dat nertsen positief zijn getest zonder dat de dieren uiterlijke symptomen vertoonden.

Onverantwoord
Mens, Dier & Peel vindt het onbegrijpelijk en onverantwoord dat de overheid deze besmette bedrijven niet onmiddellijk heeft geruimd nu is aangetoond dat het virus is overgegaan van dier op mens. Ook zou preventief ruimen van de andere bedrijven serieus bekeken moeten worden, want dat zijn potentiële brandhaarden voor nieuwe besmettingen.

Bij vogel- en varkenspest wordt wel direct preventief geruimd. Niet alleen de besmette bedrijven. In NL worden 807.500 nertsen (moederdieren) gehouden, waarvan de meeste in O-Brabant en N-Limburg. Het totaal aantal nertsen ligt momenteel een factor 5 hoger.

Breder beeld
Minister Schouten (CU, LNV) zei 20 mei bij de NOS dat zij het ruimen van besmette nertsenbedrijven nog steeds niet nodig vindt. “We willen eerst breder beeld krijgen van alle fokkerijen en andere maatregelen treffen.” Arjan Stegeman, hoogleraar gezondheidszorg landbouwdieren aan de Universiteit Utrecht, zei tegen de NOS dat hij het nieuws van de besmetting van een medewerker met COVID-19 geen grote verrassing vond. “Deze besmetting past in dat plaatje.”

Besmetting buiten stallen
In het actualiteitenprogramma EenVandaag stelde minister Schouten (LNV) die avond dat uit onderzoek is gebleken dat het coronavirus niet is aangetroffen buiten nertsenstallen. Daarbij ging de minister volledig voorbij aan verspreiding van het virus via ontsnapte nertsen naar de vrije natuur en ratten, muizen & katten die zonder problemen nertsenfarms in- en uitlopen. Ook sprak ze met geen woord over mogelijke verspreiding van het virus via besmette werknemers. Mensen die je een paar uur later kunt tegenkomen op een terras of in de supermarkt.

Een betwistbaar aandachtspunt is bovendien in welke mate de afgekondigde voorzorgsmaatregelen daadwerkelijk bescherming bieden aan medewerkers van nertsenbedrijven om verdere besmetting met het coronavirus over en weer te voorkomen. Worden die maatregelen daadwerkelijk nageleefd? Zijn die beschermingsmiddelen adequaat? En wordt er actief op toegezien en gehandhaafd?

Ook nerts op nerts
De wetenschapsredactie van NRC publiceerde 21 mei een interessant achtergrondverhaal met reactie van veterinair epidemioloog Arjan Stegeman en viroloog Marion Koopmans. Stegeman stelde: “De variatie in coronavirussen op één van de onderzochte nertsenbedrijven is veel groter dan de variatie die we bijvoorbeeld zien bij een uitbraak in een verpleeghuis. Dat betekent dat er overdracht van nerts op nerts moet zijn geweest.”

Ook concludeerde hij onder meer dat: “De erfelijke code van het virus bij de medewerker sterker verwant is aan het virus bij nertsen dan de nu bekende codes van het virus bij de mens.” En verder dat uit dit onderzoek blijkt dat “mensen in de stal blootgesteld worden aan het virus, bijvoorbeeld via stofdeeltjes die makkelijk ingeademd kunnen worden.”

Reservoir virussen
Viroloog Marion Koopmans zegt in hetzelfde artikel in NRC: “Zo lang de infectie actief rondgaat bij dieren en dus virus uitscheiden, is er risico voor mensen in de directe omgeving. Dat is niet anders dan rond een menselijke patiënt.” Ook zei Koopmans: “De verwachting is dat de infectie door de bedrijven waait en stopt als veel dieren immuniteit hebben opgebouwd.” Stegeman reageerde daarop met: “We moeten wel alert blijven dat het stopt. Nu is het risico nog verwaarloosbaar. Maar je wil niet dat er een reservoir virussen overblijft in nertsenfokkerijen.”

Besmettelijke dierziekte
Naar aanleiding van recente onderzoeksresultaten en toenemende maatschappelijke onrust heeft minister Schouten haar standpunt toch aangescherpt. Inmiddels worden alle nertsenbedrijven preventief onderzocht op het coronavirus. Ook heeft ze naar aanleiding van de onderzoeksresultaten infectie van nertsen met SARS-CoV-2 aangewezen als besmettelijke dierziekte. Dat betekent dat de infectie meldingsplichtig is en dat zo nodig ook vergaande maatregelen genomen kunnen worden, waaronder ook het ruimen van dieren.

Brabantse politici
D66 in Provinciale Staten van Brabant is van mening dat nertsenhouderijen die besmet zijn met het coronavirus moeten kunnen worden geruimd. “Het is extreem belangrijk dat we direct en vanuit voorzorg handelen”, zo meldt fractievoorzitter Arend Meijer. PvdD en GroenLinks Brabant vragen zich af waarom niet meer informatie wordt gedeeld over met #coronavirus besmette nertsen. Zij zien de besmetting ook als ‘een potentiële bedreiging voor de volksgezondheid’ en refereren aan de Q-koortsuitbraak. “We moeten daar lering uit trekken”, aldus fractievoorzitter Hagar Roijackers.

Europese Commissie
De besmetting van nerts op mens met het coronavirus is inmiddels wereldnieuws en ook doorgedrongen tot in Brussel. Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) heeft schriftelijke vragen gesteld over de besmetting van een medewerker met COVID-19 door een nerts aan de Europese Commissie.

Zie ook:

• Overheid neemt enorm risico met besmette nertsenbedrijven
• Fietsers & wandelaars: let op nertsenbedrijven in Brabant!