VREDEPEEL / DEN HAAG – De intensieve veesector en (sommige) politici en bestuurders stellen de stikstofmodellen van het RIVM geregeld ter discussie en roepen dat er meer moet worden gemeten. Daarbij zien ze (bewust?) over het hoofd dat het RIVM al jaren 24 uur per dag de luchtkwaliteit meet op zes locaties in Nederland, waaronder de Vredepeel. Uit die metingen (periode 2012-2021) blijkt dat de ammoniakconcentraties structureel vér boven het landelijk gemiddelde liggen.
In 2021 lag de ammoniakconcentratie (NH3) op meetlocatie Vredepeel 63% van het jaar vér boven NL-gemiddelde (7 µ/m³ NH3), met uitschieters tot 268 µ/m³ (38x)! Dat is niet alleen slecht voor de natuur, maar ook ongezond voor mensen! De metingen van het RIVM over de periode 2012-2021 laten zien dat het hierbij niet om “toevallige” uitschieters gaat, maar om structureel hoge waarden. De metingen tonen verder aan dat technische oplossingen, zoals luchtwassers, niet effectief zijn om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Uit de RIVM-metingen (365 dagen 24 uur per dag) op locatie Vredepeel blijkt dat in 2021 63% van de metingen (ver) boven het NL-gemiddelde van 7 µ/m³ NH3 lag. De top 10 lag gemiddeld op 186 µ/m³ (26x gemiddelde). Zie meer metingen (2012-2020) onderaan dit artikel.
VVD-motie
Tijdens het VVD-congres werd 11 juni 2022 met een nipte meerderheid (51%) een motie aangenomen, waarmee deze leden zich verzetten tegen de stikstofplannen van minister Van der Wal (ook VVD). Ook regeringspartij CDA kan na alle ophef niet achterblijven en kan zich niet meer vinden in de kabinetsplannen om het stikstofprobleem aan te pakken. Fractievoorzitter Heerma zei 14 juni 2022 in de Kamer dat de plannen “op onderdelen” moeten worden aangepast.
Onrust CDA
De onrust in het CDA wordt mede aangestuurd door tumult in de achterban. Zo noemen de CDA-afdelingen in Asten, Deurne, Laarbeek, Someren en Gemert-Bakel (Brabant) en Horst aan de Maas, Peel en Maas, Venray, Nederweert en Leudal (Limburg) het stikstofplan van het kabinet ’totaal onrealistisch’. Is heel Nederland “op slot” dan wel realistisch? Impliciet zeggen deze bestuurders & politici dat ze de feiten (metingen luchtkwaliteit) van het RIVM niet serieus nemen…
NRC reageerde op de kritiek binnen het CDA met een nuchtere analyse: ‘CDA wil helemaal niet zo veel aanpassen aan het stikstofbeleid van het kabinet’. Aan twee van de “eisen” wordt al voldaan in het coalitieakkoord & stikstofplan van Van der Wal: provincies krijgen ruimte voor “maatwerk” en “innovatie”. Voor innovatie is € 2,5 miljard gereserveerd in het stikstoffonds (totaal € 25 miljard). De derde (álle sectoren moeten een bijdrage leveren) wordt uitgewerkt in deel 2 van het stikstofplan.
Dictaat
LTO noemde het stikstofplan op 12 juni 2022 in Buitenhof zelfs “een dictaat”. Als er iemand in Nederland een dictaat heeft opgelegd, dan is het wel de agrolobby die decennia een sleutel had van de achterdeuren aan het Binnenhof, ministeries en provinciehuizen om regels en wetten te manipuleren opdat de veesector ongestoord kon blijven groeien.
Ook trok LTO in Buitenhof de meetmodellen van RIVM weer eens in twijfel. Daarbij bleef onvermeld dat zijn achterban decennia heeft geprofiteerd van het nu verguisde model bij het verkrijgen van vergunningen voor uitbreiding van veebedrijven. Terwijl de milieu-signalen al die jaren op rood stonden (zie onderstaande metingen), bleven boeren & politici ongestoord door rood rijden.
Aerius-model
De ontwikkelaar van het RIVM-model, fysisch geograaf Mark Wilmot, reageerde 11 juni in NRC op de kritiek. Hij werkte tien jaar naar volle tevredenheid van politici en ambtenaren aan Aerius, het model waarmee de uitstoot van stikstof wordt berekend. “Het ministerie liep er in Den Haag mee te pronken. Nu is het voortdurend een mikpunt van mensen die twijfel zaaien.”
Invoering van Aerius viel samen met de wens van toenmalige coalitiegenoten in de Tweede Kamer, Koopmans (CDA) en Samsom (PvdA), die in 2009 het PAS-compromis sloten: steun aan nieuwe economische activiteiten mits daar later minder stikstofdepositie tegenover stond. Het gaf ook de veeteelt lucht. De Raad van State maakte daar met de uitspraak in mei 2019 gehakt van.
Commissie Hordijk
Onderzoeker Leen Hordijk, voorzitter van de commissie die de betrouwbaarheid van het RVIM-model onderzocht, reageerde 15 juni 2022 in Buitenhof op de vraag of stikstof in Nederland wordt gemeten met een achterhaalde, theoretische methode? Hordijk: “Nee, stikstof wordt met de meest moderne, praktische methode gemeten op heel veel plekken in het land. Het is jammer dat de wetenschap op deze manier wordt aangevallen. Vooral omdat we in NL het grootste luchtmeetnet hebben in heel Europa. De modellen zijn gebaseerd op die metingen. Metingen zijn geen meningen.”
Krimp veestapel onvermijdelijk
Wim de Vries, stikstofprofessor aan Wageningen Universiteit, reageerde 16 juni 2022op RTV Oost op de boerenprotesten in Overijssel tegen de stikstofplannen. “Het is onvermijdelijk dat de veestapel moet inkrimpen in Overijssel (en andere overbelaste gebieden, red.) en dat op sommige plekken boerenbedrijven helemaal zullen verdwijnen. De feiten zijn aantoonbaar dat de natuur erbij is gebaat dat er minder stikstof is. We stoten al veertig jaar lang te veel stikstof uit. Als we nu niets doen, dan zal de natuur verder onherstelbaar beschadigen.”
De Vries verwerpt de kritiek dat dit besluit zal leiden tot een kaalslag onder de boeren. “Dat is te kort door de bocht. Er wordt niet voor niets 25 miljard geïnvesteerd in de landbouwsector. Dat doe je niet als je de sector om zeep wil helpen.”
Metingen Vredepeel 2020-2012
In 2020 lag de concentratie ammoniak op RIVM-meetlocatie Vredepeel vér boven het NL-gemiddelde (7 µ/m³ NH3). Het pleidooi voor nóg meer onderzoek en metingen is een uitvlucht. Deze data liegen niet. Verder uitstel van aanpak reactief stikstof is onverantwoord & ongezond! Bron: luchtmeetnet.nl
Uit metingen in 2019 (365/24) van het RIVM blijkt dat de ammoniakconcentratie in Vredepeel structureel vér boven het NL-gemiddelde ligt. Hoogleraar Jan Willem Erisman 12 juni 2022 in Nieuwsuur: “Meer metingen zullen de uitkomsten van de rekenmodellen niet veranderen.” Daarom: aanpak reactief stikstof nu! Bron: luchtmeetnet.nl
In 2018 lag slechts 11% van de uurmetingen ammoniak op RIVM-meetlocatie Vredepeel op of onder het NL-gemiddelde (7 µ⁄m³ NH3). De meeste uren (86%) lag de NH3-waarde daar (ver) boven. De top 10 ammoniak (reactief stikstof) lag gemiddeld op 371 µ⁄m³ (53x NL-gemiddelde)! Bron: luchtmeetnet.nl
Ook in 2017 werden in Vredepeel zeer hoge ammoniakwaarden gemeten. Circa 75% lag boven het NL-gemiddelde. De top 10 bedroeg gemiddeld 407 µ⁄m³ NH3 (58x gemiddeld). De structurele overschrijdingen tonen aan dat luchtwassers niet effectief zijn bij aanpak reactief stikstof. Bron: luchtmeetnet.nl
In 2016 lag 25% van de metingen op RIVM-locatie Vredepeel op of onder het NL-gemiddelde (7 µ⁄m³ NH3). Circa 67% lag daar boven of ver boven. De top 10 hoogste NH3-waarden bedroeg gemiddeld 247 µ⁄m³ (35x NL-gemiddelde). Reactief stikstof) is ongezond voor mens & leefmilieu! Bron: luchtmeetnet.nl
Luchtmetingen van het RIVM (365/24) tonen aan dat technische oplossingen, zoals luchtwassers, in de praktijk niet effectief zijn om de uitstoot van ammoniak (reactief stikstof) terug te dringen. Politici die blijven treuzelen met aanpak zullen door rechter worden teruggefloten. Bron: luchtmeetnet.nl
De eerder jaren laten vergelijkbare patronen zien:
Meer informatie
Naast het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (6 locaties in NL, waaronder Vredepeel) meet het RIVM de luchtkwaliteit op 300 locaties in tachtig N2000-gebieden binnen het Meetnet Ammoniak in Natuurgebieden: man.rivm.nl. Meer informatie over stikstofmetingen door het RIVM.
Het meten en berekenen van stikstofdepositie op verschillende schalen is complex vanwege de sterke variatie, die afhankelijk is van vele factoren. Doel is dat de cijfers de stikstofwerkelijkheid zo goed en wetenschappelijk verantwoord mogelijk weergeven. Meer achtergrondinformatie is te vinden op de website www.biomaatschappij.nl.
Zie ook:
Meetnet Ammoniak Natuurgebieden toont aan: luchtwassers falen
Stippelberg: hoogste ammoniakconcentraties Nederland.
