Notitie Lindeboom ‘kan toets der kritiek niet doorstaan’

WAGENINGEN/GRONINGEN – Recent verscheen een notitie van Han Lindeboom, Johan Sanders et al. waarin twijfel wordt geuit over de aanpak van de stikstofproblematiek. Drie hoogleraren en twee wetenschappelijk onderzoekers concluderen in een reactie in Nature Today dat de belangrijkste stellingen van Lindeboom et al. over waarom het voorgenomen beleid niet deugt, de toets der kritiek niet kan doorstaan.

De reactie verscheen in Nature Today en is ondertekend door prof. Wim de Vries (Milieusysteemanalyse, WUR), prof. Maarten Krol (Luchtkwaliteit en Atmosferische Chemie, WUR); wetenschappelijk onderzoekers Nico Ogink (Milieu en Veehouderij, WUR) en Hans Kros (Bodem en Milieu, WUR) en prof. Han Olff (Ecologie, RUG).
[Tekst gaat verder onder de afbeelding]

Fragment uit uitzending van Nieuwsuur over effectiviteit van innovaties in de veehouderij. Klik op de afbeelding om de uitzending te bekijken.

Geen integrale doorrekening
Een van de stellingen die de ondertekenaars onderbouwd aanvechten, is dat er ‘genoeg technologieën zijn om de stikstofemissie met 50% terug te dringen zonder veestapelreductie’. Ze wijzen daarbij onder andere op het feit dat Lindeboom et al. geen integrale doorrekening van alle voorgestelde maatregelen hebben gemaakt. De auteurs verwijzen daarbij naar een recente studie van Wageningen University & Research (De Vries et al., 2022), waarin de effecten van innovaties op het behalen van kabinetsdoelen voor stikstof- en klimaat worden gehaald.

Scenario ‘Alles uit de kast’
In het rekenmodel wordt rekening gehouden met alle verliezen van stikstof en broeikasgassen naar het milieu. Wanneer het scenario ‘Alles uit de kast’ (ongeacht de investeringskosten) wordt ingezet en werkt zoals onderzoek heeft uitgewezen, dan zou de benodigde halvering van de stikstofuitstoot “theoretisch vrijwel haalbaar zou zijn, maar de klimaatambitie niet”. De reductie van broeikasgasemissie is slechts circa 15%.

Scenario ‘Realistischer cijfers’
Wanneer de uitkomst wordt doorgerekend met het scenario ‘Realistischer cijfers’ dan wordt de reductie geschat op ongeveer 30% voor de emissie van stikstof en slechts circa 10% voor de broeikasgassen. Als verklaring hiervoor wordt geven dat innovaties in de praktijk altijd minder optimaal werken en niet elke boer alle innovaties, vanwege kosten, zal toepassen.

“Gezien het internationaal afgesproken doel van 50 procent reductie voor 2050 is dat lang niet voldoende. Daarom zal extensivering ook nodig zijn, in combinatie met innovatie. (..) Dit betekent dat naast innovatie ook een reductie van de veestapel noodzakelijk is”, aldus de auteurs in Nature Today.

Andere negatieve effecten
Behalve problemen met stikstof wordt er in het artikel ook op gewezen dat de huidige vorm van landbouw ook negatieve effecten heeft op de waterkwaliteit door uit- en afspoeling van nitraat (een vorm van stikstof) en fosfaat, op het klimaat door emissies van lachgas (ook een vorm van stikstof), methaan en CO2 (met name uit dalende veengronden) en indirect op natuur door te lage grondwaterstanden (verdroging).

• Het wetenschappelijk onderzoek verschijnt binnenkort in ‘Science of the Total Environment’ onder de titel ‘Integrated assessment of agricultural practices on the loss of ammonia, greenhouse gases, nutrients and heavy metals to air and water’. W. De Vries, J. Kros, J.C. Voogd en G. Ros.
• Zie ook uitzending van Nieuwsuur: “Innovaties op de boerderij: hoe goed werken ze?”
• En: Stikstofproblematiek kost EU 70 tot 320 miljard euro