DEN HAAG – De Raad van State heeft het hoger beroep van Champignonkwekerij Gemert B.V. aan de Beeksedijk tegen een uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant over het opleggen van een last onder dwangsom door de gemeente Gemert-Bakel ongegrond verklaard. De gemeente legde het bedrijf terecht een dwangsom op naar aanleiding van een handhavingsverzoek van Mens, Dier & Peel vanwege het illegaal bouwen en in bedrijf hebben van een transportband waarmee twee locaties van de kwekerij aan elkaar werden verbonden. De uitspraak bevestigt dat dit in strijd is met het bestemmingsplan.
Het bedrijf aan de Beeksedijk voerde in haar hoger beroep diverse argumenten aan die zonder uitzondering door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State werden afgewezen. Daarmee bevestigt de hoogste bestuursrechter een eerdere uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant dat de gemeente Gemert-Bakel terecht een last onder dwangsom van €10.000 per constatering heeft opgelegd voor het in gebruik nemen van de illegaal gebouwde transportband. Concreet betekent de uitspraak van de Raad van State dat de last onder dwangsom onverminderd van kracht blijft en in werking treedt zodra de illegale transportband in gebruik wordt genomen.
Aanleiding
April 2021 stuurde Mens, Dier & Peel een handhavingsverzoek naar de gemeente, waarin werd geconstateerd dat de erfbeplanting rondom het bedrijf was omgezaagd, terwijl de rechtbank Oost-Brabant in een eerdere uitspraak juist had bepaald dat die in stand moest worden gehouden. Ook constateerde Mens, Dier & Peel dat aan de achterzijde van beide champignonkwekerijen een transportband zonder vergunning was aangelegd.
In een schriftelijke uiteenzetting aan de Raad van State gaf Mens, Dier & Peel aan dat beide bedrijfslocaties gevestigd zijn in de zogeheten ‘groenblauwe mantel’ ofwel het overloopgebied tussen bebouwde kom en buitengebied. Bovendien ligt deze locatie in het Beekdal. Voor dit gebied zijn in de provinciale Verordening Ruimte allerlei bepalingen opgenomen, waaraan ook de gemeente Gemert-Bakel en champignonkwekerij zich dienen te houden. Het aan elkaar koppelen van beide bedrijfslocaties met een transportband over de (eveneens illegaal gerooide) groenstrook heen is in strijd met die regels.
Strijdig met bestemmingsplan
De champignonkwekerij betoogde dat de rechtbank Oost-Brabant ten onrechte heeft geoordeeld dat het college van Gemert-Bakel het standpunt innam dat gebruik van de mobiele transportband boven de groenstrook in strijd is met het bestemmingsplan. De Raad van State oordeelt echter onomwonden dat de rechtbank terecht het besluit van de gemeente heeft gevolgd onder verwijzing van een overtreding van artikel 7.1 van de planregels.
Ook het argument van de kwekerij dat er ‘concreet uitzicht op legalisatie is’, werd door de Raad van State afgewezen. Ten tijde van het besluit (7 december 2021) was geen ontwerpvergunning ter inzage gelegd. Bovendien was het college niet bereid hieraan medewerking te verlenen. Volgens de hoogste bestuursrechter ‘volstaat in beginsel het enkele feit dat het college niet bereid is een omgevingsvergunning in afwijking van het bestemmingsplan te verlenen, voor het oordeel dat geen concreet zicht op legalisering bestaat’.
Dwangsom noodzakelijk
Verder betoogde de kwekerij dat de rechtbank heeft miskend dat handhaving van de last onder dwangsom zodanig onevenredig is dat het college af had moeten zien van handhaving. In haar uitspraak oordeelt de Raad van State dat ‘het opleggen van de last onder dwangsom noodzakelijk is. Er is een overtreding waar het college tegen op wil treden. Daarnaast heeft de Stichting (Mens, Dier & Peel, red.) een handhavingsverzoek ingediend. De Afdeling ziet geen reden om aan te nemen dat het opleggen van een last onder dwangsom in dit geval verder gaat dan nodig. Er is geen ander, minder ingrijpend middel waarmee het college hetzelfde resultaat kon bereiken.’
Ook het argument van de jurist van de kwekerij dat de opgelegde dwangsom niet in redelijke verhouding staat tot de zwaarte van het getroffen belang werd door de Raad van State afgewezen. ‘De Afdeling overweegt met de rechtbank dat het college aan de hoogte van de dwangsom ten grondslag heeft kunnen leggen dat een forse financiële prikkel noodzakelijk is om te bereiken dat de overtreding ongedaan wordt gemaakt.’
Groenstrook cruciaal
Mens, Dier & Peel betoogde in haar schriftelijke uiteenzetting dat het verwijderen, overschrijden en negeren van de groenstrook tussen beide kwekerijen vergaande consequenties heeft, omdat hierdoor een aaneengesloten bouwvlak van circa vier hectare ontstaat. Dat is in strijd met het bestemmingsplan en provinciale verordening ruimte. De Raad van State deelt dat standpunt:
‘Deze groenstrook dient namelijk ook als afscheiding, waardoor visueel sprake blijft van twee bouwvlakken, in plaats van één groot bouwvlak. Gelet op het ruimtelijke belang en het zwaarwegende belang van handhaving heeft de rechtbank terecht geen grond gezien voor het oordeel dat handhavend optreden onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen doelen.’
