NEW YORK – Ecologische landbouw kan de voedselproductie in sommige regio’s binnen tien jaar verdubbelen en tegelijkertijd de klimaatverandering tegengaan. Dat staat in het jaarlijkse rapport van Olivier De Schutter, de speciale VN-rapporteur ‘on the right to food’. Volgens De Schutter is een snelle overstap naar ‘eco-landbouw’ de enige manier om een einde te maken aan de honger in de wereld en iets te doen tegen de klimaatverandering.
“Agro-ecologie verloopt op natuurlijke wijze, niet via industriële processen. Het vervangt middelen als kunstmest voor kennis van het combineren van planten, bomen en dieren en kan de productiviteit verhogen. Bij 44 projecten in 20 landen in Afrika ten zuiden van de Sahara, steeg de opbrengst door deze technieken binnen drie tot tien jaar tijd met 214 procent. Dat is veel meer dan met genetisch veranderde gewassen ooit is bereikt”, aldus Olivier De Schutter.
Andere recente, wetenschappelijke experimenten hebben aangetoond dat kleine boeren in 57 landen die agro-ecologische technieken toepassen hun opbrengst met gemiddeld 80 procent zagen stijgen. In Afrika was de gemiddelde stijging zelfs 116 procent. “Er is inmiddels wetenschappelijk bewijs dat in regio’s waar honger heerst, agro-ecologische methoden leiden tot hogere opbrengsten dan het gebruik van chemische meststoffen”, zegt De Schutter.
Eco-landbouw
Voor eco-landbouw zijn geen pesticiden, kunstmest, machines of hybride zaden nodig. De methodes zijn daarom zeer geschikt voor kleine boeren in arme landen. “Pogingen van regeringen en grote donoren zoals AGRA (Alliance for a Green Revolution in Africa) om kunstmest en hybride zaden te subsidiëren, zorgen voor snelle stijgingen in de opbrengst, maar ze zijn op lange termijn niet duurzaam”, aldus De Schutter.
Door rijke donoren zoals de Bill Gates Foundation en Rockefeller Foundation wordt Malawi genoemd als AGRA-succesverhaal. Beide instellingen staken veel geld staken in het subsidiëren van kunstmest. Hun inspanningen zorgden voor een stijging van de voedselproductie. Het land kan echter niet afhankelijk blijven van die subsidies en verzet de bakens nu in de richting van agro-ecologie. “De regering van Malawi subsidieert nu boeren die stikstofbindende bomen op hun land planten die zorgen voor duurzame groei in de maïsproductie.”
Scepsis
De Schutter zegt dat AGRA snelle resultaten wil en die ook krijgt. Het is volgens hem moeilijk om AGRA-voorstanders te overtuigen van de effectiviteit van agro-ecologie, ondanks het feit dat het bewijs daarvoor zich opstapelt. “Ik verwacht veel scepsis ten aanzien van deze oplossingen, omdat ze niet in het dominante paradigma passen.” De dominante benadering in de landbouw is een industriële benadering, waarbij het maximaliseren van efficiëntie en opbrengst centraal staan.
Dat systeem is echter zeer afhankelijk van “goedkope” fossiele brandstoffen en legt geen rekenschap af voor degradatie van het milieu en andere negatieve effecten. Een van die effecten is de klimaatverandering. De Schutter: “Je kunt gerust stellen dat tussen 45 en 50 procent van alle menselijke uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt wordt door de huidige methoden van voedselproductie.”
Kennisintensief
Met eco-landbouw kan meer voedsel geproduceerd worden, terwijl er tegelijkertijd sprake is van maar een fractie van de huidige uitstoot. Agro-ecologie is kennisintensief. Momenteel zijn er maar in een paar landen trainingen beschikbaar aan boeren, waaronder Brazilië en Benin.
“Particuliere bedrijven zullen er geen geld en tijd in investeren, omdat ze er geen patenten en nieuwe markten voor chemische producten of verbeterde zaden voor terugkrijgen. Maar als we de huidige manier van voedsel produceren niet drastisch veranderen, zullen we miljarden hongerende mensen in de nabije toekomst niet kunnen voeden. En ook onszelf niet in de toekomst”, waarschuwt De Schutter. ”
Bron: VN, maart 2011
