WAGENINGEN – Consumenten die een bewuste keuze (milieu- en diervriendelijk) willen maken in de supermarkt lopen nogal eens tegen het probleem aan welk keurmerk nu wel of niet te vertrouwen is. In de praktijk ontbreekt het (nog) vaak het aan toetsbare criteria. Eén van de oudste keurmerken in Nederland (Eko) is bij veel consumenten die bewust kiezen wel bekend. Maar hoe staat het met groeiend aantal andere keurmerken?
Uit een onderzoek van Wageningen Universiteit blijkt dat heldere criteria voor keurmerken kunnen bijdragen aan het versterken van het bereik van duurzame producten onder consumenten en marktpartijen. De meetbaarheid van de duurzaamheidsimpact van een keurmerk wordt echter in de praktijk beperkt door te algemene duurzaamheidseisen voor milieu- en sociale zaken. Daarnaast bieden de huidige keurmerken vooral kaders voor het monitoren (volgen) van technische eisen (onder meer documentatie- en controleprocedures).
Een ander aandachtspunt is dat het gebruik van wetenschappelijk gefundeerde indicatoren wordt beïnvloed door (markt)partijen die het keurmerk hebben ontworpen. Daar kunnen zowel ideële als economische motieven achter zitten. Onder het label Puur & Eerlijk van AH zijn bijvoorbeeld vijf categorieën ondergebracht: biologisch, fairtrade, duurzame vangst, scharrelvlees en ecologisch. Lastig is tot slot dat een gedegen opgebouwd en goed meetbaar keurmerk volgens de onderzoekers niet direct hoeft te leiden tot een grotere acceptatiegraad van deze producten.
Case-solvers en ‘idealisten’
In het rapport wordt onderscheid gemaakt tussen de diverse labels aan de hand van onderstaand schema. Echte duurzaamheid moet dus vooral in de rechter bovenhoek worden gezocht en zeker niet bij labels onder de streep (window dressers en size-seekers) die uit zijn op het veilig stellen of vergroten van het eigen marktaandeel. Overigens is het nogal cynisch dat uitgerekend de meest duurzame categorie (hoge eisen in combinatie met een brede reeks eisen) door de onderzoekers zelf wordt aangeduid als ‘Idealisten’. Realisten zou een betere aanduiding zijn, want juist in deze groep zitten de echt duurzame producten.
In de groep case-solvers zitten daarentegen producten met een zeer bescheiden bijdrage aan duurzaamheid, zoals ‘duurzame vangst’ van AH. Hier rijst de vraag wat er werkelijk wordt opgelost aan het groeiend en wereldomvattend probleem van roofbouw en uitbuiting van aarde, grondstoffen, dieren, mensen, enzovoort…
Bron: Inzicht voor de consument in duurzaamheidslabels (WUR)
