DEN BOSCH – Stichting Mens, Dier & Peel heeft de afgelopen periode een aantal keren contact gehad met Waterschap Aa en Maas over de aanwezigheid van antibiotica en resistente bacteriën in mest en mogelijk ook in het lozingswater van mestverwerkingsinstallaties. Tijdens een gesprek is gebleken dat Aa en Maas deze problematiek sindsdien heeft opgepakt. Zo heeft het waterschap een brief naar GGD Brabant gezonden om tot een landelijk toetsingskader te komen.
Het Bureau Gezondheid, Milieu & Veiligheid van de GGD Brabant / Zeeland geeft in een reactie aan de zorg over de aanwezigheid van resistente bacteriën en resten antibiotica in het oppervlaktewater te erkennen. ‘Een belangrijke zorg hierbij is dat de aanwezige resistente bacteriën door mutaties en kruisingen kunnen leiden tot verspreiding van resistenties in het milieu’, aldus de GGD in een brief aan het waterschap.
Onderzoek
In de brief wijst de GGD op een aantal onderzoeken die thans plaatsvinden aan de Universiteit Utrecht naar de evolutie en verspreiding van antibioticaresistentie in ziekmakende bacteriën. De onderzoekers gaan onder meer het hele DNA in kaart brengen van honderden antibioticaresistente bacteriën die voorkomen in mens, dier en milieu. Het doel is te achterhalen of dieren en het milieu belangrijke reservoirs vormen en een risicobron kunnen zijn voor besmetting van mensen.
Deze en andere onderzoeken moeten uiteindelijk leiden tot een landelijk toetsingskader. Aangezien de uitkomst daarvan nog vele jaren op zich laat wachten, heeft het waterschap hierop vooruitlopend een oproep naar de collega-waterschappen De Dommel, Peel en Maasvallei en Brabantse Delta gezonden om alvast een ’tijdelijk regionaal toetsingskader’ voor mestverwerkingsinstallaties op te stellen.
Weigeren niet mogelijk
In de tussentijd kunnen lozingsvergunningen volgens het waterschap niet worden geweigerd, omdat weigeren op grond van de huidige wet- en regelgeving niet mogelijk is. Dit betekent dat aanvragen volgens de gangbare procedure in behandeling genomen moeten worden. Aanvullend gaat het waterschap aanvragen voor mestfabrieken wel toetsen aan het ‘voorzorgsbeginsel’. Deze ‘voorzorgstoets’ bestaat uit het nagaan of de ‘best beschikbare techniek’ wordt toegepast, de lozing negatieve gevolgen heeft en of het risico van lozing zodanig is dat deze uit voorzorg moet worden geweigerd.
Maar ook weigeren uit voorzorg zal in de praktijk niet gebeuren. Het waterschap heeft desgevraagd laten weten dat dit volgens de huidige Waterwet ook niet kan. ‘De belangrijkste reden hiervoor is gelegen in het feit dat op basis van de huidige kennis met de gangbare zuiveringstechnieken de waterkwaliteit niet dusdanig hoeft te verslechteren dat weigeren gerechtvaardigd is’, aldus Aa en Maas.
Extra metingen
Om meer inzicht te krijgen op de lozingsproblematiek heeft waterschap Aa en Maas wel toegezegd extra metingen te gaan doen naar de kwaliteit van het oppervlaktewater bij bestaande mestverwerkingsinstallaties. De uitkomsten daarvan zullen worden betrokken bij expertsessies die Aa en Maas in samenwerking met de andere waterschappen binnenkort gaat houden. Stichting Mens, Dier & Peel is toegezegd hierbij betrokken te zullen worden.
In een brief aan de provincie Brabant heeft Aa en Maas tot slot gewezen op het belang van goede waterkwaliteit. ‘Als waterschap willen wij voorkomen dat mensen via contact met (of consumptie van) oppervlaktewater besmet raken met resistente bacteriën (bijvoorbeeld MRSA). Ook willen wij voorkomen dat dieren via veedrenking dergelijke risico’s lopen.’
Antibiotica in grote rivieren
Uit recent verschenen onderzoek van het RIVM blijkt dat in de grote rivieren Maas, Rijn en Nieuwe Maas hoge percentages bacteriën voorkomen die resistent zijn tegen een of meer soorten antibiotica. De uitkomsten van dit onderzoek sluiten aan op eerder onderzoek van Rijkswaterstaat (2008) en het RIVM (2010). De resultaten van het nieuwe onderzoek van het RIVM wijzen duidelijk in de richting van de intensieve veehouderij.
- Zie ook: Compendium voor de leefomgeving: Antibioticagebruik in Nederland 1996 – 2010
- Waterschappen: Aa en Maas | Peel en Maasvallei | De Dommel | Brabantse Delta
- GGD: GGD Hart voor Brabant | GGD Nederland