LEIDSCHENDAM / DEN BOSCH – De Nederlandse supermarkten hebben deze week overeenstemming bereikt met LTO Nederland en de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) over wat genoemd wordt ‘verdere verduurzaming van al het verse varkensvlees’. Erg ver gaan die afspraken niet, geeft de sector zelf toe. Bovendien leert nadere beschouwing dat het gaat om slechts een deel van de totale varkensstapel in Nederland.
De overeenkomst heeft betrekking op de circa 4 miljoen varkens die vallen onder de ‘Beter Leven’-afspraken. In Nederland worden per jaar circa 14 tot 15 miljoen varkens geslacht. Globaal valt tweederde van de varkens dus buiten deze afspraken. Het vlees van deze in Nederland gefokte dieren is voornamelijk bestemd voor de export.
Volgens betrokken partijen gaan voor bedrijven die deelnemen aan de ‘Beter Leven’-afspraken ‘bovenwettelijke eisen gelden op het gebied van dierwelzijn en gezondheid’. Het gaat daarbij om de volgende aandachtspunten:
- Uiterlijk in 2015 moeten de varkens meer ruimte en afleidingsmateriaal hebben. Vleesvarkens krijgen 25 procent meer ruimte en gespeende biggen 50 procent.
- Het couperen van staarten wordt beperkt, de staart wordt zo lang mogelijk gehouden om natuurlijk gedrag te bevorderen.
- Het slijpen van tanden wordt zo goed als uitgesloten.
- De speenleeftijd moet gemiddeld 28 dagen bedragen.
- Het stoppen met castreren wordt per 2014 verboden in plaats van in 2015.
- Er komt een strengere controle op de kwaliteit van het drinkwater.
Extra ruimte
Het klinkt mooi: vleesvarkens krijgen 25 procent meer ruimte in 2015. In de praktijk komt dit neer op een toename van 0,2 m2 bewegingsruimte voor een varken van 90 kg (van 0,8 naar 1 m2). Deze minimale uitbreiding van de bewegingsruimte was al voorzien voor 2010, maar is toen volgens de Algemene Rekenkamer uitgesteld op verzoek van de veesector, omdat de economische effecten te groot zouden zijn en doordat de verwachte aanscherping van de regelgeving uitbleef in Europa. Je kunt dus net zo goed stellen dat de sector met 5 jaar vertraging eindelijk voldoet aan deze eis.
Het knippen van hoektanden is in Nederland sinds 1 januari 2009 verboden. Het slijpen ofwel vijlen van tanden is echter nog steeds toegestaan, indien blijkt dat bij zeugen verwondingen ontstaan door zogende biggen of indien zich op een bedrijf bij oudere varkens verwondingen voordoen door bijten aan staart of oren. De biggen mogen niet ouder zijn dan zeven dagen. Volgens de overeenkomst die deze week met de supermarkten is gesloten, wordt het ‘slijpen van tanden zo goed als uitgesloten’. Onduidelijk is wie hier toezicht op gaat houden. Dat geldt eveneens voor controle op de kwaliteit van drinkwater. Ten aanzien van ‘horizontaal toezicht’ (door de sector zelf) is de Rekenkamer kritisch.
Knippen staarten en castratie
Het afknippen van de kenmerkende krulstaarten (eufemistisch ‘couperen’ genoemd) wordt volgens de gemaakte afspraken ‘beperkt’. Welke criteria daarbij worden gehanteerd, wordt evenwel niet duidelijk gemaakt. Wel dat ‘de staart zo lang mogelijk wordt gehouden om natuurlijk gedrag te bevorderen’. Is dat een coupure voor de krul, midden in de krul of na de krul?
Verder wordt aangegeven dat de varkenssector in 2014 wil stoppen met het castreren van biggen in plaats van 2015. Dat duidt inderdaad op een aanscherping. Binnen Europa zijn afspraken gemaakt dat het castreren van varkens uiterlijk 2018 helemaal tot het verleden moet behoren. Het onverdoofd castreren is al sinds 1 januari 2012 verboden in alle 27 EU-landen.
Het betreft hier echter geen Europese wetgeving, maar een overeenkomst tussen boeren, dierenbeschermers, vleesindustrie, detailhandel en de Europese Commissie. De Rekenkamer merkt daarom in een recent verschenen rapport op dat ten aanzien van castratie nog steeds geen wettelijke handhavingsplicht geldt. Ook over ‘horizontaal toezicht’ (door de sector zelf) is de Rekenkamer kritisch.
Update december 2014
Varkens zouden in 2015 niet meer worden gecastreerd. Dat doen boeren nu juist wel weer. meldt het ED op 22 december 2014. Slachterijen beboeten boeren zelfs die ongecastreerde varkens aanleveren. Die boetes lopen zo hoog op, dat boeren zich gedwongen voelen hun mannetjesbiggen (beren) weer te gaan castreren. Deze trend staat haaks op de afspraak om uiterlijk 1 januari 2015 te stoppen met het castreren van varkens. Slachterijen, varkenshouders en supermarkten kwamen dat in 2007 met elkaar, de Dierenbescherming en de overheid overeen.
ED: Castreren van varkens neemt toe, ondanks afspraak met sector om deze dieronvriendelijke praktijk te stoppen. pic.twitter.com/DhYe0DIVyC
— Mens, Dier & Peel (@knakdeworst) December 22, 2014
Antibiotica & gifsoja
Het verder terugdringen van het antibioticagebruik is zonder twijfel toe te juichen. Betrokken partijen willen dit in 2015 verlaagd hebben tot 70 procent ten opzichte van 2009. Maar ook ten aanzien van dit voor de volksgezondheid belangrijke aandachtspunt blijft waakzaamheid geboden. Volgens de Stichting Diergeneesmiddelenautoriteit (SDa) ligt het aantal dierdagdoseringen op een groot aantal bedrijven nog steeds erg hoog. Ook is niet duidelijk of er geen sprake is van een kwalitatieve verschuiving naar andere, mogelijk zwaardere middelen. Genoemd percentage van 70 procent is namelijk een kwantitatieve reductie.
Een bijzonder zwak punt in het akkoord is het overschakelen op wat genoemd wordt ‘verantwoorde soja’ op basis van de Round Table on Responsible Soy (RTRS). Diverse milieuorganisaties, waaronder Milieudefensie en A Seed (in Nederland Gifsoja), hebben stevige kritiek op het RTRS-label, omdat onder deze vlag genetisch gemanipuleerde soja schuilgaat die op grote schaal is besproeid met bestrijdingsmiddelen zoals Roundup. Ze spreken daarom van het ‘groenwassen van foute soja’.
Import en export vlees
Tot slot is daar nog de uitspraak van Maarten Rooijakkers, voorzitter van de vakgroep Varkenshouderij van LTO. Hij zegt dat de meeste voorwaarden relatief makkelijk zijn te realiseren voor de Nederlandse varkenshouders. Een tandje hoger in plaats van een tandje eraf was dus zeker op zijn plaats geweest. Daarnaast geeft hij aan dat de Nederlandse supermarkten niet verplicht zijn om de varkens in Nederland te kopen, maar dat de supermarkten zich wel hebben verplicht om alleen varkens in te kopen die voldoen aan de nieuwe inkoopvoorwaarden.
Wie bepaalt en controleert straks of een Nederlandse supermarkt geen varkensvlees uit het buitenland haalt dat niet aan de afspraken voldoet? Nog belangrijker is dat de meeste varkens die in Nederland worden gefokt en vetgemest buiten al deze afspraken vallen… Wat dat betreft staat de kritiek op de vage afspraken van de Commissie Van Doorn c.q. Verbond van Den Bosch nog steeds overeind.
- Dierenbescherming: Beter Leven
- Centraal Bureau Levensmiddelen
- Zie ook: Rekenkamer: ‘Geringe verbetering in naleving dierenwelzijn’
verbond van den bosch ? = samenzwering van den bosch