Volksgezondheid leidend bij provincie? Niet waar!

DE PEEL – ‘Pandemie uit Brabant is mogelijk’ en ‘Gezondheid mens staat voorop’ kopte het Eindhovens Dagblad afgelopen zaterdag. Viroloog Ab Osterhaus zegt in een van de artikelen dat de aanwezigheid van miljoenen dieren in een relatief klein gebied zoals de Peel extra risico oplevert en dat een pandemie met een gemuteerd, dierlijk virus met tienduizenden slachtoffers ‘niet ondenkbaar’ is. Volgens de Provinciale Raad Gezondheid Brabant gelden varkens als een ‘mengvat’ dat micro-organismen van zowel mensen als vogels kan ontvangen.

Kitty Maassen (RIVM) geeft aan dat nu al vaststaat dat er een nieuwe uitbraak van een dierziekte gaat komen. “We weten alleen niet wat, waar en wanneer.” En Jos van de Sande (GGD) spreekt van een ongezonde situatie. “We hebben in eigen omgeving een extra kans laten ontstaan op zo’n uitbraak.”

Terughoudend met nieuwe vergunningen
Alle reden dus om zeer terughoudend om te gaan met nieuwe vergunningen voor veehouderijen, zou je zeggen. Niets is minder waar. Provinciale Staten bespreekt vrijdag 7 februari een voorstel van het provinciebestuur om het bebouwde oppervlak van veebedrijven te handhaven op 1,5 hectare (3 voetbalvelden). In de praktijk betekent dit dat veel bedrijven nog kunnen uitbreiden. Daarnaast wordt op geen enkele manier rekening gehouden met de mix van dieren in de directe omgeving.

Zo kan een varkenshouder zijn stal uitbreiden en 250 meter verderop een pluimveehouder hetzelfde doen. Uit onderzoek van Mens, Dier & Peel en Milieuvereniging Land van Cuijk blijkt dat 91 procent van pluimveebedrijven en 69 procent van de varkenshouderijen binnen 1.000 meter van elkaar staat. Veterinair deskundigen vinden dat geen goed idee in verband met het risico op verspreiding en/of muteren van micro-organismen. Verder worden schaalgrootte en veedichtheid door het RIVM als een risicofactor gezien.

Dikke onvoldoende
Desondanks laat de provincie nieuwe bedrijven en uitbreidingen van pluimvee- en varkensbedrijven nog steeds toe. En melkveebedrijven mogen blijven groeien, ongeacht of er voldoende grond beschikbaar is om de koeien te laten grazen. De facto schuiven melkveehouderijen daarmee op richting intensieve veehouderij. Ironisch genoeg heet het voorstel van de provincie ‘Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij’ (BZV). Genoeg reden om de BZV een dikke onvoldoende te geven.

Maar er zijn veel meer redenen om de plannen van de provincie kritisch te bekijken. Brabant is nu al een regio met de allerhoogste veedichtheid per km2 van heel Europa. Sommige gebieden, zoals Peel, Kempen en Baronie, steken daar nog eens extra bovenuit. Naast een enorm mestoverschot zorgen deze dieren met name ook voor een hoge infectiedruk. Je kunt dat naar buiten toe proberen in te dammen met luchtwassers en andere technieken, maar wat er ín de opeengepakte diermassa’s gebeurt, heb je niet in de hand.

Volksgezondheid niet leidend
Het veelvuldig aangehaalde uitgangspunt dat ‘volksgezondheid leidend is’ in de voorstellen van de provincie, valt niet langer vol te houden. Het is gewoon niet waar. De kernvraag die overblijft is waarom we deze risico’s zouden moeten lopen? Economie kan niet het antwoord zijn, want de bijdrage van de veesector aan het Bruto Binnenlands Product is marginaal vergeleken met andere sectoren.

Het is de hoogste tijd om het gezonde verstand te gaan gebruiken door op provinciaal niveau een rem op de groei van de veestapel te zetten en de tijdelijke bouwstop om te zetten in een permanente. Dit mag niet overgelaten worden aan de welwillendheid van gemeenten. Want iedereen weet wat dan de uitkomst zal zijn.

Jan van Hoof is voorzitter van Mens, Dier & Peel
Maria Berkers is voorzitter van Stop de Stank, Deurne.
Bovenstaand artikel is tevens verschenen in het Eindhovens Dagblad