DEURNE – Het expertpanel dat onderzoek heeft gedaan naar de ‘rotte eierenlucht’ (H2S) in het grond- en oppervlaktewater in Deurne heeft gisteren haar rapport gepresenteerd. Mens, Dier & Peel was aanwezig bij de presentatie van het rapport. De grens voor H2S, waarbij geen schadelijke gevolgen optreden, ligt op 0,75 ppm. De detectiegrens is 0,3 ppm. De maximaal gemeten waarde in Deurne bedroeg 87 ppm. De onderzoekers gaven aan ‘erg geschrokken’ te zijn van deze hoge meetresultaten. De meest waarschijnlijke oorzaak is pyrietafbraak.
Volgens de onderzoekers komt H2S-gas op een aantal plaatsen in verhoogde concentraties voor in het grondwater in Deurne. Een waarde van maximaal 0,75 ppm, bij een blootstellingduur van 10 minuten, wordt gehanteerd als grenswaarde waarbij geen gezondheidsklachten te verwachten zijn. Hogere waardes dan 0,75 ppm kunnen gezondheidsklachten geven zoals misselijkheid, hoofdpijn en prikkende ogen. Lagere waardes kunnen geuroverlast geven. Naarmate de waarden hoger zijn, wordt het gas echter reukloos en is daarom des te gevaarlijker.
Advies aan bewoners
In een gezamenlijk persbericht adviseren de gemeente Deurne, waterschap Aa en Maas, provincie Noord-Brabant en GGD het volgende aan bewoners:
- Wees alert op het vrijkomen van het H2S-gas als u grondwater oppompt;
- Zodra u de rotte eierenlucht ruikt, stop dan direct met het oppompen van het grondwater;
- Als alternatief voor grondwater kunt u leidingwater gebruiken.
- Pompt u grondwater op in een afgesloten ruimte, zorg dan voor voldoende ventilatie en ben extra alert. Ruikt u het H2S-gas, zet de pomp dan direct uit en zoek de frisse lucht op;
Het onderzoek in Deurne is ingesteld nadat stichting Mens, Dier & Peel afgelopen zomer een brief naar waterschap Aa en Maas stuurde, waarin opheldering is gevraagd over eerder onderzoek van het waterschap naar het ‘stinkende grondwater’. Dat was aanleiding om een expertpanel te benoemen voor nader onderzoek.
Pyrietafbraak speelt al 30 jaar
Ter voorbereiding van dat tweede onderzoek vond op vrijdag 6 december 2013 een gesprek plaats met het expertpanel. Bij die gelegenheid heeft Mens, Dier & Peel het expertpanel gewezen op pyrietafbraak. Dat is een proces waarbij ijzersulfide (FeS2) dat van nature veel voorkomt in de bodem in de Peel, wordt omgezet onder invloed van nitraatuitspoeling uit mest.
Naar pyrietafbraak wordt al ruim 30 jaar onderzoek gedaan in de Peelregio. Het is een aangetoond verschijnsel. Het is dan ook de meest waarschijnlijke oorzaak voor de aanwezigheid van H2S in het grondwater in de Peel. Volgens het RIVM vormt nitraat een toenemend probleem bij de winning van drinkwater. Vooral op de zandgronden. Mede daardoor zijn de waterwinstations in Boxmeer en Vierlingsbeek sinds eind 2012 gesloten.
Kolengestookte energiecentrales?
Opmerkelijk is dat de gemeente Deurne, waterschap Aa en Maas, provincie Brabant en GGD in het persbericht allereerst wijzen in de richting van uitstoot van kolengestookte energiecentrales waardoor in de jaren ‘50 – ‘70 zwaveldeeltjes in de lucht terecht zijn gekomen. ‘Deze sloegen vervolgens neer en zijn door regen in de bodem gespoeld. Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is dit afgenomen. Er kwamen maatregelen om uitstoot van zwavel te verlagen (reiniging van de rookgassen)’, aldus het persbericht.
Pas in tweede instantie wordt in het persbericht op andere oorzaken gewezen: ‘Overige sulfaatbronnen zijn bemesting van landbouwgronden (dierlijke mest en kunstmest) en ook de oxidatie van zwavelhoudende bodemlagen bijvoorbeeld als de grondwaterstand wordt verlaagd of door de uitspoeling van nitraat naar pyriethoudende bodemlagen.’
Pyrietafbraak ‘buiten kijf’
De voorzitter van het expertpanel, H. Boukes, noemde donderdag met name overbemesting gedurende de afgelopen decennia als belangrijke oorzaak en antwoordde op de vraag van Mens, Dier & Peel of pyrietafbraak niet de primaire oorzaak is met: “buiten kijf”. Het probleem is volgens de onderzoekers waarschijnlijk acuut geworden in Deurne, doordat H2S uit grondwater zich ophoopt in afgesloten ruimten (buizen van pompinstallaties, kruipruimtes onder woningen) en mogelijk ook door reactie met ijzer (bijvoorbeeld ijzeren buizen).
- Download: Rapport expertpanel | veelgestelde vragen | persbericht
- Zie ook: Veel vragen aan waterschap over ‘stinkend’ grondwater Deurne
- Een overzicht van eerdere berichten over pyrietafbraak
