DE PEEL / DEN BOSCH – Het bestuur van stichting Mens, Dier & Peel heeft 28 mei 2014 een brief naar dijkgraaf L. Verheijen van waterschap Aa en Maas gestuurd, waarin een groot aantal vragen zijn gesteld over het onderzoek dat recent is uitgevoerd door een expertpanel naar problemen met ‘stinkend’ grondwater in Deurne. De brief is tevens naar de provincie Brabant (PS en GS), gemeente Deurne (gemeenteraad en college), GGD en Brabant Water gezonden. Mens, Dier & Peel heeft het waterschap verzocht om spoedig op de vragen te reageren.
In de brief vraagt Mens, Dier & Peel specifiek aandacht voor de onderliggende oorzaken voor de ‘rotte-eierenlucht’ in het grondwater in Deurne. Deze stank wordt veroorzaakt door zwavelverbindingen in het water, met name H2S (zwavelwaterstof). Dit gas heeft een penetrante geur en kan bij hoge concentraties ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van direct aanwezigen. Het expertpanel dat onderzoek deed naar deze problematiek zei donderdag 15 mei tijdens de presentatie van het rapport ‘erg geschrokken’ te zijn van de hoge concentraties H2S die ter plaatse waren gemeten.
30 aanvullende vragen
Na bestudering van het onderzoeksrapport & bijlagen heeft Mens, Dier & Peel een brief opgesteld met 30 aanvullende vragen aan het adres van het waterschap Aa en Maas. Deze brief is tevens naar de andere betrokken gestuurd. Het bestuur van MDP wil onder andere weten waarom de gemeente Deurne, Aa en Maas en provincie in het gezamenlijke persbericht vooral de nadruk leggen op ‘energiecentrales’ als bron voor de zwavelverbindingen, terwijl daar in het rapport geen enkel bewijs voor wordt geleverd.
Anderzijds wordt wetenschappelijk onderzoek genegeerd dat in het nabij gelegen Oostrum (bij Venray) is uitgevoerd. Uit dat onderzoek blijkt juist dat 70 procent van de zwavelverbindingen in het grondwater gerelateerd zijn aan reacties met nitraatverbindingen afkomstig van mest. Dit proces heet denitrificatie. Door dit proces worden pyrietlagen (FeS2), die van nature voorkomen in de bodem, afgebroken waarbij de eerder genoemde zwavelverbindingen vrijkomen. Duidelijk is dat dit proces optreedt ten gevolge van menselijk handelen.
Informatie en transparantie
Betrokken partijen trachten deze onderliggende oorzaken zoveel mogelijk buiten het gezichtsveld te houden door te focussen op het ‘omgaan met het probleem’ tijdens het oppompen van grondwater en mogelijke ophoping van H2S in afgesloten ruimten (zoals kruipruimtes onder woningen). Verder worden de metingen gerefereerd aan drinkwater, terwijl het meer voor de hand ligt om de gevonden waarden te toetsen aan wettelijke normen voor bodem- en grondwater.
Ook vanuit praktisch oogpunt is dat niet meer dan logisch: er zullen nog maar weinig mensen zijn die direct grondwater consumeren. Om die reden zijn ook een aantal vragen in de brief opgenomen over de wijze waarop burgers zijn geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek en de transparantie die daarbij is betracht. Zo werden belanghebbenden, waaronder de ouders van het kind dat vorig jaar onwel werd tijdens het oppompen van grondwater, geweigerd tijdens de persbijeenkomst. Ook bewonersvereniging Stop de Stank en Statenlid Antoinette Knoet-Michels (PvdA) waren niet welkom.
Hoge concentraties zink
Uit de metingen van het expertpanel blijkt onder andere dat er verhoogde concentraties zink, kobalt, nikkel en cadmium in het grondwater zijn gevonden. Zo is op sommige locaties in Deurne 115 tot 999 µg/l zink gemeten. In de ‘Circulaire bodemsanering’ die per 1 juli 2013 van kracht is, wordt voor zink in ondiep grondwater een streefwaarde gehanteerd van 65 µg/l en 24 µg/l voor diep grondwater. De interventiewaarde voor zink in grondwater is 800 µg/l. De hoge gemeten concentraties zink (en andere verbindingen) duiden op pyrietafbraak. Mens, Dier & Peel heeft het waterschap daarom om opheldering gevraagd en verzocht welke interventies er nodig zijn om dit proces te stoppen.
Verder worden in de brief aan waterschap Aa en Maas en andere betrokkenen vragen gesteld over de oorzaak van het afsterven van bomen rond de Heiakkervijver in Deurne-Oost en de oorzaak van het grote aantal dode eenden en kikkers in en rond de Heiakkervijver. Eerder onderzoek van de Universiteit Utrecht zou hebben uitgewezen dat deze dieren niet gestorven zijn aan botulisme. Het expertpanel stelt dat ze ook niet gestorven zijn aan (te) hoge concentraties zwavel en/of zware metalen. Als pyrietprocessen geen rol hebben gespeeld, waaraan zijn de eenden en vissen in Deurne-Oost dan wel gestorven?
- Mens, Dier & Peel: Brief_aan dijkgraaf L. Verheijen waterschap Aa en Maas (PDF)
- Zie ook: Onderzoekers ‘geschrokken’ van metingen grondwater Deurne
